نقش قرق طولاني مدت مرتع بر بهبود برخي ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك و پايداري آن

چراي بي‏رويه مهم‌ترين عامل آسيب به ويژگي‏هاي خاك مراتع نيمه‏خشك است. با اين وجود، اعمال قرق روشي مؤثر و كم‏هزينه براي مقابله با اين پيامد است. هدف از انجام اين تحقيق بررسي تأثير پنج سال قرق مراتع ييلاقي دالاهو در استان كرمانشاه (99-1394) بر برخي ويژگي‏هاي خاك مانند كربن آلي، جرم مخصوص ظاهري، ميانگين نسبت وزني خاكدانه‏ها و پايداري آن بود. به‏اين منظور، دو ترانسكت خطي در محدوده قرق و چرا بطور تصادفي انتخاب گرديد كه در هر يك 12 نقطه نمونه‏برداري به فواصل 250 متر مشخص گرديد. نمونه‏برداري سالانه از خاك سطحي در طول اين ترانسكت ها انجام شد. هر سال از خاك سطحي نمونه برداشت و مورد تجزيه آزمايشگاهي انجام گرفت. نتايج اين تحقيق نشان داد كه ميانگين كربن آلي خاك تيمار قرق و چرا در سال اول به ترتيب 1.10% و 1.09% بود كه با هم تفاوت معني‏داري نداشتند كه در سال پنجم به ترتيب به 3.70% و 1.62% رسيد و مقدار اين عامل در تيمار قرق بطور معني‏داري افزايش يافت (p 0.05) كه سه برابر سال اول بود. ميانگين جرم مخصوص ظاهري خاك تيمار قرق و چرا در سال اول به ترتيب 1.56 و 1.57 گرم بر سانتي‏متر مكعب بود كه با هم تفاوت معني‏داري نداشتند، اما از سال دوم به ‏‏بعد در خاك تحت قرق روندي كاهشي يافت و در سال پنجم به كمترين ميزان (1.266 گرم بر سانتي‏متر مكعب) رسيد. همچنين، ميانگين نسبت وزني خاكدانه‏هاي با قطر بيش از 1 ميلي‏متر در تيمار قرق و چرا در سال اول به ترتيب 9.18% و 8.09% بود كه با هم تفاوت معني‏داري نداشتند، در حاليكه در سال پنجم به ترتيب به 30.29% و 6.90% افزايش يافت كه در سايت قرق حدود 3.3 برابر افزايش يافت. در نهايت، شاخص پايداري خاك مرتع تحت چرا در طول پنج سال رتبه 4 (كلاس محدوديت زياد) بود، اما در خاك مرتع قرق شده به رتبه 1 (كلاس بدون محدوديت) ارتقاء يافت. نتايج اين تحقيق نشان داد كه پنج سال قرق پشت‏سر هم منجر به بهبود چشمگير كيفيت خاك و پايداري آن شد.