تغييرپذيري ويژگي هاي كيفي خاك در دو توده جنگل‌كاري بلند‌مازو (Quercus castaneifolia) و كاج رادياتا (Pinus radiate)

ويژگي هاي كيفي خاك هاي جنگلي مي تواند تحت تأثير فعل و انفعالات پيچيده آب و هوايي، نوع خاك (سنگ بستر)، نحوه مديريت و نوع گونه درختي دچار تغيير شود. هدف از اين مطالعه بررسي تغييرپذيري ويژگي هاي كيفي خاك در دو توده جنگل كاري بلند مازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey) و كاج رادياتا (Pinus radiate D. Don) در جنگل هاي چوب و كاغذ استان مازندران بود. به منظور بررسي ويژگي هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك در چهار فصل (پاييز، زمستان، بهار و تابستان) در مجموع 36 نمونه در هر توده انتخاب و مورد تجزيه قرار گرفت. ويژگي هاي فيزيكي (رس، سيلت، شن، رطوبت، چگالي ظاهري و آهك)، ويژگي هاي شيميايي (pH، EC، نيتروژن، فسفر، كربن خاك، پتاسيمو نسبت كربن به نيتروژن) و ويژگي هاي زيستي خاك (تنفس خاك، زي توده  ميكروبي كربن، زي توده  ريزريشه، ضريب سوخت وساز و فعاليت آنزيم اوره آز) اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه غلظت نيتروژن، فسفر و فعاليت آنزيم اوره آز در توده بلندمازو به طور معني داري بيشتر از كاج راياتا بود (0.01 p )؛ ولي ميزان پتاسيم در توده كاج رادياتا بيشتر بود (0.01 p ). نتايج مقايسه ميانگين ها در ارتباط با تنفس خاك نشان داد كه در تمام فصول ميزان تنفس خاك در توده كاج رادياتا بيشتر از بلندمازو است ولي اين اختلاف تنها در تابستان از لحاظ آماري معني داري بود (0.01 p ). ويژگي هايي مانند كربن خاك، زي توده  ميكروبيكربن و ريزريشه، نسبت كربن به نيتروژن و ضريب سوخت و ساز در تمام فصول در توده كاج رادياتا به طور معني داري  بيشتر از توده بلندمازو بود (0.01 p ). نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه در بخش ويژگي هاي نيتروژن خاك، توده بلندمازو، ولي در رابطه با ويژگي هاي كربن خاك توده كاج رادياتا مقادير بيشتري را به خود اختصاص داده اند. در مجموع نتيجه كاربردي اين تحقيق نشان داد كه براي احياي خاك هاي فقيرعرصه هاي جنگلي تخريب يافته ، كاشت گونه هاي درختي با توانايي بالاي تقويت خاك، مورد نياز است.بنا بر اين، به منظور بهبود خاك در عرصه هاي آسيب ديده، كاشت گونه بلندمازو در جنگل هاي شمال ايران مرجح به نظر مي رسد.