بررسي تطبيقي دو مقام عرفاني انبساط و بسط

A Comparative Study of the Two Mystical Stations of Extroversion and Expansion

برنامه سير‌و‌سلوك عرفاني كه خواجه عبدالله انصاري تدوين و تبيين كرده، داراي مقام‌هايي است كه برخي از آنها از جهت لغوي و معنايي مشابه هم هستند. مقايسه و بررسي تطبيقي اين مقام‌هاي مشابه، تصوير روشني از مسير سير و سلوك ترسيم مي‌كند و زمينه بهره‌مندي هرچه بيشتر محققان و علاقه‌مندان در زمينه عرفان را فراهم مي‌سازد. در اين مقاله تلاش شده است با استفاده از روش مقايسه تطبيقي، دو مقام انبساط (مقام چهلم) و بسط (مقام هشتاد و ششم) بررسي شوند. سوال اساسي اين است: چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي بين آنها وجود دارد؟ يافته‌ها حاكي از آن است كه نقطه اشتراك در هر دو مقام، توجه به ارتباط عارف با مردم است؛ اما در مقام انبساط، به جهت اينكه اين مقام در نيمه اول مسير سلوك قرار دارد، علاوه بر ارتباط با مردم، ارتباط عارف با حق همچنان پررنگ است؛ اما در مقام بسط كه در مراحل پاياني سلوك است، ارتباط با مردم و هدايت آنها بيشتر مورد توجه است.

Developed and explained by Khajeh Abdullah Ansari, the program of spiritual path and journey has some stations which are similar in terms of terminology and meaning. A comparative study of these similar stations depicts a clear picture of the spiritual path, and provides the ground for offering more benefit to researchers and those interested in the field of mysticism. Using the comparative method, this study has sought to examine the two stations of extroversion (the fortieth station) and expansion (the eighty-sixth station). The main research question concerns the similarities and differences between them. The findings of the study show that the common point in both stations is the attention to the mystic's relationship with people. But in the station of extroversion, since this position is in the first half of the spiritual path, in addition to connection with the people, the mystic's connection with God is still strong; But in the station of expansion, which is in the final stages of spiritual journey, communication with people and their guidance is more important.