پديد آورندگان :
رستمي، محمدحسين فاقد وابستگي , وحيدي، حسين دانشگاه صنعتي سيرجان - گروه محيط زيست , طايفه، مسعود دانشگاه تهران - دانشكده فني , احمدي كلان، مهدي اداره كل محيط زيست ايلام
كليدواژه :
شاخص NSFWQI , مدل QUAL2KW , كيفيت آب , رودخانه كنگير
چكيده فارسي :
رشد جمعيت و آلودگي‌هاي ناشي از تخليه فاضلاب كاربري‌هاي مختلف باعث گسترش آلودگي و محدودتر شدن منابع آب در دسترس شده است. يكي از ساده‌ترين روش‌ها جهت تعيين شرايط كيفي آب استفاده از شاخص‌هاي كيفي آب است كه مي‌توانند به عنوان يك ابزار تصميم‌گيري براي مديران و متخصصان مربوطه بكار گرفته شوند.
NSF شاخصي جامع و ابزاري كارآمد جهت تعيين وضعيت كيفي آب و طبقه‌بندي كيفي منابع آب بوده و نسبت به ساير شاخص‌هاي كيفي آب كاربرد بيشتري دارد. اين مطالعه به بررسي كيفي رودخانه كنگير واقع در استان ايلام، با استفاده از شاخص NSFWQI مي‌پردازد. اطلاعات موردنياز براي انجام اين مطالعه كه شامل اطلاعات كمي و كيفي رودخانه در دو فصل پرآبي و كم‌آبي در 5 ايستگاه در زمستان سال 1390 و تابستان سال 1391 مي‌باشد، از اداره محيط‌زيست و شركت آب منطقه‌اي استان ايلام جمع‌آوري شد. نتايج شاخص نشان داد كه كيفيت آب در اين رودخانه، در همه ايستگاه‌ها در محدوده متوسط و ضعيف طبقه‌بندي مي‌شود. بالاترين مقدار شاخص به ميزان 66 در دي‌ماه در ايستگاه اول و كمترين ميزان آن به ايستگاه دوم به ميزان 30 در ماه‌هاي تير و شهريور و پس از تخليه فاضلاب اختصاص مي‌يابد. به تدريج در طول رودخانه ميزان كيفيت رودخانه روند رو به بهبود در پيش مي‌گيرد به طوري كه در ايستگاه آخر و در نزديك سد كنگير دوباره كيفيت رودخانه به بازه متوسط برمي‌گردد، كه نشان از قابليت خود پالايي رودخانه مي‌باشد. عمده دليل كاهش ميزان شاخص NSF تخليه فاضلاب تصفيه نشده و بالا بودن پارامترهاي مثل BOD و كلي فرم و كاهش DO مي‌باشد.
در كنار استفاده از شاخص‌هاي كيفي، براي تعيين عكس‌العمل قابل‌انتظار رودخانه براثر ورود آلاينده‌ها استفاده از مدل‌هاي رياضي ضروري است. در اين مطالعه جهت شبيه‌سازي پارامترهاي BOD، اكسيژن محلول و كلي فرم از مدل QUAL2KW كه رودخانه را به صورت يك‌بعدي همراه با جريان دائمي غيريكنواخت شبيه‌سازي مي‌كند، استفاده شد. ماه‌هاي دي و مرداد به عنوان نماينده دوره‌تر و خشك‌سال انتخاب گرديد و براي هر دوره به‌صورت جداگانه مدل كاليبره شد، سپس تحت دما و دبي ثابت سناريو كاهش 50 درصدي كلي فرم و BOD از منبع آلاينده نقطه‌اي براي مدل اجرا شد كه نشان داد در صورت اجراي سناريو، شاهد افزايش كيفيت شاخص NSFWQI در ايستگاه‌ها، بسته به تأثيرپذيري از منبع آلاينده نقطه‌اي خواهيم بود. بيشترين افزايش شاخص NSFWQI براي ايستگاه علمدار (بعد از تخليه فاضلاب شهري) به مقدار ميانگين 10 و كمترين ميزان افزايش شاخص براي ايستگاه كپنه‌كران (ايستگاه آخر) به مقدار ميانگين 2 خواهد بود.
چكيده لاتين :
population growth and pollutions from sewage discharged of various land uses have resulted in expansion of pollution and water resource constraints. One of the simplest ways to determine qualitative condition of water is using water qualitative indicators that could be used as a decision making tool by managers and experts. NSF is a comprehensive index and efficient tool to determine water quality and classify water resources based on quality; and, it is more applicable than other qualitative indicators of water. The study deals with qualitative review of Kangir River in Ilam Province, through NSFWQI indicator. Qualitative and quantitative data required including those related to the river during two dry and wet seasons have been obtained for 5 stations, from Department of Environment and Regional Water Company in Ilam. Results obtained from the indicator showed that water qualities of river in all points are classified as average and low. Highest indicator value (66) has been related to first station (December 22nd- January 20the); and, lowest value has been related to second station (30) and during Tir and Shahrivar months (June 22nd-July 22nd and August 23rd-September 22nd), after sewage discharge. Throughout the river, quality of water takes an improvement trend so that in last station and near Kangir Dam, again quality of water goes back to average, Which indicates the ability of the river to self-purify. Main reason for reduction of NSF indicator is discharge of non-treated sewage and high value of such parameters as BOD and coliforms, in addition to reduction of DO. In addition to usage made of qualitative indicators, to determine expected reaction of river caused by pollutants, mathematical models have to be used. In present study and to simulate pH, BOD, dissolved oxygen, temperature, and coliform, QUAL2KW model has been used which makes a single dimension simulation of the river, along with non-uniform steady flow. Day and Mordad months (December 22nd- January 20th and August 23rd-September 22nd) have been selected as wet and dry periods of the year; and, the model has been calibrated for each period, separately. Then, 50% reduction scenario in coliform and BOD from point resource of pollution has been implemented for the model under fixed temperature and flow rate. It was shown that NSFWQI indicator would be increased in stations, if the scenario would be performed; and, the increase depends on taking effect from point resources of pollution. Maximum increase of NSFWQI index for Alamdar station (after discharging municipal sewage) by an average of 10 and the minimum increase in the index for the Kapne kran station (last station) will be an average of 2.
