پيش‌بيني رفتارهاي پرخطر رانندگان بر اساس سيستم‌‌هاي مغزي رفتاري، هيجان‌خواهي و ادراك خطر

On Prediction of Drivers’ High-Risk Behaviors Based on Behavioral-Brain, Sensation-Seeking and Risk Perception Systems

امروزه سوانح رانندگي به يكي از اصلي‌ترين مشكلات بشري تبديل شده است كه نيازمند يافتن راه حل‌هايي براي اصلاح شرايط است. سابقه پژوهشي نشان مي‌دهد كه يكي از اصلي‌ترين عوامل اين حوادث، خطاهاي انساني رانندگان است كه برگرفته از ويژگي‌هاي شناختي، ادراكي و شخصيتي‌شان مي‌باشد. هدف اين پژوهش، پيش‌بيني رفتارهاي پرخطر رانندگان بر اساس سيستم‌هاي مغزي رفتاري، هيجان‌خواهي و ادراك خطر بوده است. از بين رانندگان شهر شيراز تعداد 150 نفر به روش نمونه گيري تصادفي خوشه‌اي انتخاب شده و به پرسش‌نامه‌هاي سيستم‌هاي مغزي رفتاري كارور و وايت، هيجان‌خواهي زاكرمن و ادراك خطر بنتين پاسخ دادند و ميزان مبلغ جرايم رانندگي خود را اعلام كردند. يافته‌ها نشان داد كه فعال‌سازي رفتاري و هيجان‌خواهي به‌ طور مثبت و ادراك خطر به‌ طور منفي قادر به پيش‌بيني رانندگي پرخطر هستند كه از بين آنها فعال‌سازي رفتاري قوي‌ترين پيش‌بيني كننده رانندگي پرخطر بود. به نظر مي‌رسد كه مي‌توان با استفاده از فعال‌سازي رفتاري، ادراك خطر و هيجان‌خواهي به پيش‌بيني در مورد رانندگاني دست زد كه احتمال ارتكاب رانندگي پرخطر را بيش از ديگران دارا هستند و هم‌چنين براي چنين افرادي ملاحظاتي هم‌چون آموزش‌هاي روان‌شناختي يا نظارت دقيق‌تر در نظر گرفت.

Nowadays, road accidents have turned into one of the main human challenges which desperately require solutions to better the status qua. A review of the literature reveals that of the main factors causing such incidents are drivers’ human errors derived mostly from cognitive, perceptive and personality-related characteristics. The present study was conducted with the aim of predicting drivers’ high-risk behaviors on the basis of behavioral-brain, excitement-seeking and risk-perception systems. A total of 150 drivers in Shiraz were selected using stratified random sampling method as the research sample, who completed Carver and White's BIS/BAS scale, Zuckerman’s Sensation Seeking Scale and Benthin’s Risk Perception Measure, and then declared the amount of their driving fine. The results indicated that behavioral activation and sensation seeking positively and risk perception negatively predicts high-risk driving experiences, the former being the strongest predictor. It seems that using behavioral activation, risk perception and sensation seeking can lead to prediction of the kind of drivers who are most likely to show high-risk driving. Likewise, it is suggested that such people be provided with cognitive trainings under more precise supervision.