مطالعه عوامل جامعه‌شناختي رانندگي پرخطر

An examination of sociological factors for high-risk driving

ضرورت استفاده گسترده از وسايل نقليه در زندگي روزمره موجب افزايش تعداد تصادفات جاده‌اي و شهري به‌ صورت مكرر و با ميزان مرگ و مير بالا شده است. آمارها نشان مي‌دهند كه در هر 5 ثانيه بر اثر حوادث رانندگي يك مرگ رخ مي‌دهد. تراژدي حوادث ترافيكي جاده‌اي در ايران به مراتب وخيم‌تر از ساير مناطق دنيا است و وجه تمايز كشور ايران با ساير كشورها مربوط به روند افزايشي شاخص تصادفات مي‌باشد و اين امر بيانگر الگوي رفتار پرخطر رانندگي در كشور ماست. هدف از اين مطالعه، بررسي علل جامعه‌شناختي رانندگي پرخطر در جامعه ايران بوده كه با روش اسنادي و تحليل محتواي علمي انجام شده است. بر اساس نظريه صاحب‌نظران، عوامل مؤثر بر رفتار رانندگى پرخطر به سه دسته، عوامل افزايش‌دهنده، عوامل كاهش‌دهنده و عوامل پايگاهي كنترل‌كننده تقسيم مي‌شوند. رفتار رانندگي پرخطر مانند هر نوع هنجارشكني در جامعه ما عمدتاً مربوط به افرادي است كه يا هنجارپذير نشده‌اند يا بنا به دلايلي از هنجارهاي اجتماعي سرپيچي مي‌كنند. هم‌چنين فقدان يا ضعف فرهنگ رانندگي در ميان اكثر رانندگان مشاهده مي‌شود. ضعف نظارت‌هاي اجتماعي، در بروز و ظهور هر نوع رفتار انحراف‌آميز، از جمله رانندگي پرخطر، تأثير دارد و در نهايت تردشدگي اجتماعي و تشديد پديده خودي و غيرخودي در جامعه از عوامل بروز خشونت‌هاي اجتماعي و از جمله رانندگي پرخطر است.

The necessity to widely utilize vehicles in everyday life has increased the volume of road and urban accidents in a continuous way, resulting in high degrees of mortality. According to official figures, every 5 seconds one death is caused due to vehicle accidents. The tragedy of road accidents is far more damaging in Iran than that of other parts of the world. The reason why it is so is the increasing trend of road accidents index, suggesting the high-risk driving pattern among Iranian drivers. Conducted using a document-based and factor analysis methods, the present study was conducted aiming to examine the sociological factors for high-risk driving in Iran. From the experts’ perspective, three main factors lead to high-risk driving which include: increasing factors, decreasing factors and base controlling factors. Also, lack of or weakness in driving culture among most of drivers is also reported to be effective. Lack of social monitoring with regards to occurrence or outbreak of any deviant behavior in society, like high-risk driving proved an important factor. Ultimately, social rejection and intensification of insiders and outsiders phenomenon in society are of the factors effectuating social violence, an example of which is risky driving pattern.