بررسي مفهوم « مكر خدا »

Allah’s Makr (A case of conceptual study

آنچه به عنوان مكر در اصطلاحات و محاورات روزمره و به نام هاي نيرنگ، خيانت، كلك، گول زدن، حيله و... متداول گشته با اصطلاح و كاربرد آن در زبان قرآن كريم و ادبيات عرب كاملا متفاوت مي باشد. مكر فعلي است كه از خدا، انسان و شيطان سر مي زند كه با توجه به هدف آن ها، آن گاه كه از خدا سرزند «محمود» است و آن گاه كه از شيطان سر زند «مذموم»؛ و انسان آن گاه كه صبغه ي الهي دارد مانند معصوم مكرش با مكر خدا هم پوشاني دارد و آن گاه كه چنين نيست مكرش مذموم است. يعني به ميزان قرب و بعد انسان نسبت به خدا، مكرش قابل ارزيابي از جهت خوب و بد بودن است. و مكر خدا را ويژگي هايي است همچون «سرعت» و «فراگيري» و... كه آنرا از غير، متمايز مي كند، لذا گرچه مكر خدا با مكر انسان و شيطان همنام است ولي همسان نيست و اين مطلب از بررسي مصاديق مكر الهي مثل مكر خدا در برابر انسان هايي كه عليه دعوت پيامبران، به سوي حق، دست به مكر زدند به دست مي آيد.

Makr (scheme) might be devised by Allah human being and Satan. Viewing the aim of scheme, when devised by Allah it is approved but by Satan it is disapproved. Men’s scheme, however, when has a color of Allah like those devised by the infallibles is approved otherwise disapproved. According to the degree one is closer to or farther from Allah, one’s scheme can be evaluated better or worse. Allah’s scheme is characterized by speed, encompassment and the like. Although Allah’s scheme is the same in words as those of Satan and human beings, it is different in meaning and application. This point is understood from the study of the cases of Allah’s scheme such as those against His human opponents who devised many plots against the call of prophets towards the right path.