اقدام پژوهي در سازمان ها الگويي براي بهبود، تغيير و يادگيري

Action Research in Organizations: A model for improvement, change and learning

امروزه مديران سازمان ها و دستگاه هاي اجرايي در سطوح مختلف با مسايل گوناگوني در حوزه هاي تحت مديريت خود مواجه هستند و در پي تحليل و حل آن به روش علمي هستند؛ اما پژوهش هاي رسمي و رايج كنوني در بسياري موارد نتوانسته كمكي براي حل آن مسايل كند. ازاين رو، اين پژوهش با هدف معرفي اقدام-پژوهي به عنوان روشي معطوف به حل مسايل سازماني انجام شده است. پژوهش حاضر در دسته پژوهش هاي مروري است و به روش مطالعات كتابخانه اي انجام شده است. براي اين منظور، با معرفي روش اقدام پژوهي و اقدام پژوهي مشاركتي و مدل هاي مختلفي كه براي تشريح چرخه اجراي آن در سازمان معرفي شده است، اشاره اي به مهم ترين مزاياي آن براي سازمان ها، ازجمله تمركز بر مسايل و مشكلات سازمان، بهبود رشد حرفه-اي كاركنان، تعامل مثبت با همكاران، كمك به ايجاد تغييرات ضروري در سازمان، تامل بر عمل خود و بهبود ارتباطات شده است. جايگاه اقدام پژوهي به عنوان يك روش تحقيق و در بين روش هاي تحقيق و رابطه آن با نظريه در بخش ديگري از مقاله مورد توجه قرار گرفته است و كاربرد ويژه آن در عارضه يابي و توسعه سازماني نيز بررسي شده است. همچنين براي آشنايي با زمينه و الگو هاي كاربردي آن در حل مسايل سازماني، نمونه-هايي از اجراي آن در حوزه هايي مانند بازمهندسي فرايندها، توانمندسازي كاركنان، مديريت خريد و تامين، توسعه پروژه هاي خدمات الكترونيكي دولت و استقرار سيستم بودجه ريزي مبتني بر عملكرد در سازمان هاي ايراني و خارجي معرفي و تشريح شده است.

Today, managers of organizations at different levels face various problems in the areas under their management and seek to analyze and solve it in a scientific way; But current formal and usual research in many cases has failed to help solve those problem. Therefore, this research has been conducted with the aim of introducing action research as a method to solve organizational problems. The present study is in the category of review studies and has been done by library studies method. For this purpose, by introducing the action research and participatory action research method and different models that have been introduced to explain its implementation cycle in the organization, its most important benefits for organizations, including focusing on organizational issues and problems, improving employee professional growth, positive interaction with colleagues, helping to make the necessary changes in the organization, reflecting on their actions and improving communication has been pointed. The position of the action research as a research method and among the research methods and its relationship with theory has and its specific application in organizational diagnosis and development has also been considered in another part of the article. Also, to get acquainted with the field and its practical models in solving organizational problems, examples of its implementation in areas such as process reengineering, staff empowerment, purchasing and supply management, development of governmental e-services projects and establishment of Performance-based budget system have been introduced and described in Iranian and foreign organizations.