ياداشت تحليلي: داده و مديريت

هر سيستم منابعمصارف آب از زيرسيستم‏‌هاي متعددي تشكيل شده است. اين زيرسيستم‏‌ها تعاملات و بازخوردهاي درهم‌‏تنيده و پويايي دارند. انسجام پايايي سيستم‌هاي منابع آب معمولاً به‌طورطبيعي برقرار است. اما گسترده‌شدن دخالت انسان در يك قرن اخير، اثرات منفي بر منابع آب داشته و پايايي اين سيستم‌ها را دچار مخاطره كرده است. اكنون قواعد حاكم بر برداشت‌ها و مصارف آب نقش مهمي در بقاء منابع آب دارند. درواقع، اثربخشي اين قواعد و تبعيت بخش انساني (مسئولين، آب‌بران و ...) از آن، مي‌تواند موجب پايايي سيستم گردد. اما براي اصلاح يك سيستم (رفع كاستي‏‌ها و ارتقاء اثربخشي)، مديريت نيازمند ارزيابي سياست‎ها و استراتژي‌هاي خويش است. لذا، نظام ارزيابي بايد طراحي و پياده‌سازي شود.اما منظور از نظام ارزيابي چيست؟ در اين مقاله سعي شده تا ارتباط ارگانيك نظام ارزيابي (از داده تا تصميم) با مديريت شرح داده شود. به نظر مي‌آيد، امروزه در ايران بايد بر مفاهيم و اهميت سنجش و پايش و بيش از آن بر نقش اصولي اين داده‌ها در مديريت، تاكيد شود. زيرا براي مديريت يكپارچه منابع آب، نظام ارزيابي نقشي حياتي دارد. داده‌‏هاي اندازه‌‏گيري شده نه تنها بايستي موثق و كافي باشند، بلكه بايد متناسب با نيازهاي مديريتي (درسطوح مختلف) باشند. بنابراين اين مقاله به موضوعات «توسعه پايا و منابع آب»، «طرح و برنامه پايش منابع و مصارف آب»،«نقش معيارها/نشانگرها/شاخص‏‌ها در نظام ارزيابي»، به عنوان ابزار الزامي در توسعه يك نظام ارزيابي هدفمند براي افزايش توان تصميم‏‌گيري مديران در حوزه منابع آب پرداخته است. در اين مسير، مدل مفهومي اين نظام ارزيابي براي مديريت منابعمصارف آب، به اختصار ارائه‌شده‌است.