دگرساني، كاني‌سازي، ژئوشيمي و مطالعه ميانبارهاي سيال در كانسار سرب و روي‌دار چاه‌نقره، شمال‌غرب بيرجند، بلوك لوت

منطقه چاه‌ نقره بخشي از پهنه آتشفشانينفوذي در بلوك لوت بوده و در جنوب‌غرب‌ شهر سه قلعه در استان خراسان جنوبي واقع شده است. اين گستره شامل برونزدهايي از سنگ‌هاي آتشفشاني (توف برش ريوليتي تا داسيتي، توف برش آندزيتي و آندزيت) با سن ائوسن بوده كه واحد‌ نيمه‌عميق پيروكسن ديوريت پورفيري در آنها نفوذ نموده‌است. كاني‌سازي بصورت رگه‌اي (با امتداد شمال‌غربجنوب‌شرق) با بافت‌هاي برشي و قشري در چهار مرحله به ترتيب بصورت كوارتزسولفيد، باريتسولفيد، كلسيتسولفيد و دولوميتسولفيد تشكيل شده است. دگرساني‌هاي آرژيليكي، سيليسي، كلسيتي و دولوميتي با روند خطي در حاشيه رگه‌ها ايجاد شده‌اند. كاني‌هاي سولفيدي اوليه در رگه‌ها شامل گالن، اسفالريت، فاهلور و پيريت بوده كه در اثر اكسيداسيون كاني‌هاي ثانويه سروزيت، انگلزيت، رودوكروزيت، كووليت، مالاكيت، هماتيت و گوتيت ايجاد شده‌اند. بيشترين بي‌هنجاري‌هاي ژئوشيمي در رگه‌ها براي سرب 158000 گرم در تن، روي 25507 گرم در تن و مس 1295 گرم در تن است. اندازه‌گيري‌هاي ميكروترمومتري نشان مي‌دهد كه كاني‌سازي‌هاي كوارتزسولفيد، باريتسولفيد و كلسيتسولفيد به ترتيب از سيالاتي با دماي 210 تا 281، 195 تا 225 و 145 تا 180 درجه سانتي‌گراد و شوري‌هاي 16.8 تا 19.2، 11.7 تا 17.2 و 13.4 تا 15.8 درصد وزني NaCl تشكيل شده‌اند. كاهش دما، مخلوط شدن بين محلول ماگمايي كانه‌دار گرم و شور و محلول جوي سرد با شوري كم و جوشش مي‌توانند باعث ته‌نشيني فلزات شده باشند. كانسار چاه ‌نقره بر پايه شواهدي چون كنترل ساختاري كاني‌سازي، نوع دگرساني‌ها و گسترش خطي آنها، كاني‌شناسي ساده ذخيره، عمق تشكيل (700 متر) و داده‌هاي دماسنجي مشابه كانسارهاي اپي‌ترمال سرب-روي است.