ارزيابي منشا زمين شناسي و پراكنش ژئوشيميايي فلزات سنگين در رسوبات چشمه هاي شورابه اي استان خوزستان

در اين مطالعه پراكنش فلزات سنگين(Pb, Cd, Zn, Ni, Co, Cr, As)  در رسوبات 13 چشمه شورابه اي در استان خوزستان شامل؛ چشمه پيرموسي، چشمه هاي دوگانه گره بردي، چشمه هاي سه گانه قلعه مدرسه، بتوند، كوه زر، عقيلي، كوه سالن (هفت تنان)، قاسم آباد، ايسپره و دوبلوطان مورد بررسي قرار گرفته است. از لحاظ موقعيت زمين شناسي اين چشمه ها عمدتا در كمربند زاگرس چين خوردهرانده (زير پهنه فروبار دزفول) و در سازند گچساران واقع شده اند. در اين مطالعه خصوصيات زمين شناسي، فراواني و پراكنش فلزات سنگين در نمونه هاي رسوب اين چشمه ها با بكارگيري شاخص هاي زمين زيست محيطي نظير فاكتور آلودگي (Cf)، فاكتور غني شدگي (Ef)، شاخص خطر بالقوه اكولوژيكي (Eri)، شاخص خطر اكولوژيكي اصلاح شده (MRI) مورد بررسي قرار گرفت. همچنين، روش آماري تجزيه تحليل مولفه هاي اصلي (PCA) جهت بررسي و شناخت منشا فلزات سنگين در رسوبات اين شورابه ها مورد استفاده قرار گرفت. عمده نمونه هاي مورد مطالعه Cf ≤ Cf  1 را نشان مي دهند كه معرف تغيير ميزان آلودگي از كم تا متوسط (براي كادميوم، سرب و آرسنيك) است. همچنين مقادير Ef در اكثر نمونه ها از Ef 1 تا Ef iدارند. از سوي ديگر، مقادير مربوط به شاخص خطر اكولوژيكي اصلاح شده نشان مي دهد كه نمونه هاي مورد مطالعه عمدتا در محدوده خطر پايين قرار دارند. آناليز مولفه هاي اصلي (PCA) حاكي از منشا گيري احتمالي عنصركبالت از لايه هاي سنگي سازند گچساران است، در حاليكه بنظر مي رسد عناصر آرسنيك، كروم، كادميوم، نيكل و سرب حاصل تاثير شورابه هاي نفتي بر روي چشمه هاي مورد مطالعه باشند.