مطالعه كيفي دلايل و زمينه‌هاي زباله‌گردي در شهر شيراز

Waste Picking; its reasons and contexts in Shiraz

امروزه بيش‌تر شهرها به‌ويژه شهرهاي پرجمعيت كشور، با پديده‌ي روبه گسترشي با عنوان «زباله‌گردي» مواجه هستند. زباله‌گردي به معناي جست‌وجو در زباله‌ها و جداسازي مواد قابل بازيافت و فروش آن توسط افراد كم درآمد و فقير جامعه است. مقاله حاضر، پديده زباله گردي در شهر شيراز را مورد مطالعه قرار داده است. اين پژوهش از نوع كيفي است كه با روش نظريه داده بنياد انجام گرفته است. مشاركت‌كنندگان در مطالعه حاضر، 15 نفر از زباله‌گردان در شهر شيراز هستند كه به‌صورت هدفمند به‌ عنوان نمونه انتخاب شدند و داده‌هاي اوليه از طريق مصاحبه‌هاي عميق به شيوه نيمه ساختاريافته جمع‌آوري شد. مقوله‌هاي؛ تحصيلات و مهارت، اعتياد، سوءسابقه و طلاق به‌عنوان «شرايط زمينه‌اي»، مصرف‌گرايي، تفكيك نكردن زباله از مبدأ، بيكاري، تنگناي معاش، عدم حمايت رسمي و غيررسمي، به‌عنوان «شرايط علّي» و عدم برخورد قانوني، نبود كنترل اجتماعي، وجود جاذبه شغلي و شرافت خودپندار به‌ عنوان «شرايط مداخله‌گر» و بي‌نظمي اجتماعي و انزواي اجتماعي به‌عنوان «پيامدها»، دسته‌بندي و حول مقوله محوري «زباله‌گردي» در قالب يك مدل ارائه شد.

Today, most cities, especially the most populous cities in the country, are facing a growing phenomenon called "waste picking". Waste picking means the search for waste and the separation of recyclable materials and its sale by low-income and poor people in society. The present article has taken into account the waste picking phenomenon in Shiraz. This research is of a qualitative type that has been conducted using a data-based theory method. Participants in the present study were 15 waste pickers in Shiraz who were purposefully selected as a sample and the initial data were collected through in-depth interviews in a semi-structured manner. Education and skills, addiction, criminal record and divorce as "underlying conditions", and consumerism, lack of initial waste separation, unemployment, financial adversities, lack of formal and informal support as "causal conditions" and lack of legal action, lack of social control, the job attraction and self-concept of honor as "interventionist conditions" and social disorder and social isolation as "consequences" were categorized and centered around the central category of "waste picking" in a model.