عنوان مقاله :
بازبيني نظام سياسي ايران در پرتو تعاريف كلاسيك و نوين از نظام نيمه‌رياستي
پديد آورندگان :
گرجي ازندرياني، علي اكبر دانشگاه شهيد بهشتي - گروه حقوق عمومي، تهران، ايران , قهرمان زاده نيمگزي، فرزين دانشگاه شهيد بهشتي - گروه حقوق عمومي، تهران، ايران
كليدواژه :
نظام نيمه‌رياستي , پارلمان , رئيس‌جمهور , نظام جمهوري اسلامي ايران , قوه مجريه
چكيده فارسي :
نظام سياسي ايران به دليل شباهت‌هايي كه با نظام‌هاي نيمه‌رياستي دارد، غالباً همانند اين نظام‌ها انگاشته مي‌شود. براي بررسي اين انگاره نظريه‌هاي موجود در تعريف نظام نيمه‌رياستي بررسي مي‌شوند. تعريف دوورژر از نظام نيمه‌رياستي با آغاز دهه 1990 و گسترش اين نوع نظام به خارج از حوزه شكل‌گيري خود نقد و تبعاً متحول گرديده است. با وجود اين، نظام سياسي ايران، همان‌قدر با تعريف كلاسيك از نظام‌هاي نيمه‌رياستي فاصله دارد كه با تعاريف نو دارد و-به‌ويژه با درنظرگرفتن مقام ولايت فقيه- فاقد خصوصيات بنيادين اين نظام‌هاست. نظام سياسي ايران نظامي كاملاً خاص است؛ پارلمان در نظام جمهوري اسلامي ايران نه بر مقام مشروعيت‌يافته از خود، بلكه بر مقامي نظارت دارد كه داراي منبع مستقل براي مشروعيت است و اين با نظام نيمه‌رياستي و به طوركلي مباني تفكيك قوا، ناسازگار مي‌نمايد. افزون بر اين، وجود مقام رهبري در نظام سياسي ايران كه اقتدار عمده اجرايي را در دست دارد، نه‌تنها به عنوان ركن دوم در اعمال قوه مجريه، نظام سياسي ايران را به نظام نيمه‌رياستي نزديك نمي‌كند، بلكه عامل تمايز ميان اين نظام‌هاست. اما با همۀ اين تفاوت‌ها، در ميان تمام الگوهاي شناخته‌شده نظام سياسي، نظام سياسي ايران به صورت تقريبي شبيه نظام نيمه‌رياستي-نيمه‌پارلماني است.
چكيده لاتين :
No abstract
