تعيين عوامل اثرگذار بر توسعه‌ي آبكندها در حوزه‌ي آبخيز مزايجان استان فارس با استفاده از روش‌هاي آماري چند متغيره

فرسايش آبكندي يكي از عوامل تخريب اراضي است كه با از دست رفتن خاك حاصل خيز، موجب خسارت زيادي مي شود. به اين منظور، در پژوهش حاضر با استفاده از رابطه ي كوك ران، 40 آبكند به منظور اندازه گيري در حوزه ي آبخيز مزايجان واقع در جنوب شرق استان فارس انتخاب شد. جهت تعيين فاكتورهاي تأثيرگذار بر طبقه بندي نمونه ها، از روش تحليل عاملي استفاده گرديد. به منظور تعيين مؤثرترين عوامل در ايجاد و گسترش و توليد رسوب آبكند ها از روش رگرسيون چند متغيره ي پس رونده استفاده شد. نتايج نشان داد مساحت آبخيز ايجاد آبكندها تابع متغيرهاي درصد خاك لخت، ماده ي آلي و شن است. به طوري كه با افزايش هر درصد خاك لخت مقدار 0.379 به مساحت آبخيز ايجاد آبكندها اضافه مي‌شود و به ميزان هر واحد درصد ماده ي آلي خاك و درصد شن به ترتيب مقدار 0.349 و 0.363 واحد از مساحت آبخيز ايجاد آبكندها كاسته مي‌گردد. همچنين در تعيين عوامل اثرگذار بر حجم آبكندها درصد شن، مهم ترين عامل اثرگذار بر كاهش حجم آبكندها بود. بنابراين به منظور جلوگيري از توسعه ي آبكندها و كاهش توليد رسوب بايد توجه بيشتري به كنترل فرسايش در پيشاني آبكندها داشت؛ از اين رو مي توان با ايجاد و حفظ پوشش‌گياهي، مديريت مناسب مراتع و قرق آن ها، با افزايش زبري و كاهش رواناب، به كاهش نرخ فرسايش آبكندي كمك كرد.