مباني فلسفي توحيد در قرآن (از ديدگاه صدرالمتألهين و برخي فيلسوفان صدرايي معاصر)

موضوع توحيد و شناخت خداوند از مهم‌ترين موضوعات نظام‌هاي فلسفي است و هيچ نظام فلسفي‌اي نيست كه در اين مسئله، نفياً يا اثباتاً، سخني نگفته باشد. در ميان فيلسوفان مسلمان مباحث مربوط به توحيد و خداشناسي به‌طور گسترده بحث و بررسي شده است. قرآن كريم كه آخرين و كامل‌ترين كتاب آسماني براي هدايت بشر است، مباحث توحيد را به‌نحوي كه براي عموم افراد درك‌پذير باشد، مطرح كرده است. ازآنجاكه هدف از نزول قرآن كريم هدايت عموم بشر است، نحوه تبيين مباحث توحيد در قرآن، به شيوه كتاب‌هاي رايج فلسفي نيست، ولي ژرف‌نگري و تدبّر در آيات قرآن، انسان را به نكاتي درباره مباني فلسفي توحيد در آن رهنمون مي‌شود. ازاين‌رو، مي‌توان نوعي همساني و مطابقت ميان آموزه‌هاي فلسفي با اين كتاب آسماني مشاهده كرد كه نشان‌دهنده ارتباط محكم ميان دين الهي و فلسفه الهي است و آيات قرآن الهام‌بخش درك مباني فلسفي توحيدي است. مسائل توحيدي طرح‌شده در نظام فلسفي حكمت متعاليه همچون برهان صديقين، وحدت وجود، وحدت حقّه حقيقيه خداوند، برهان تمانع در اثبات يگانگي خداوند، نحوه معيّت حق و خلق و نحوه عليّت و فاعليّت مخلوقات از آيات قرآن كريم قابل استنباط است.