بررسي رويكرد پويشي در انديشه افلاطون

مقالۀ پيش‌رو مي‌كوشد دو نوع رويكرد پويشي را كه در شيوه نظريه‌پردازي افلاطون به‌چشم مي‌خورد، از نظر بگذراند. نوع اول اين پويش، به‌عنوان برداشتي از مباحثه سقراط و پارمنيدس، كوششي است در اين جهت كه شيوه پياده شدن ديالكتيك سقراط را كه در آثار افلاطون ديده مي‌شود، در تعريف ايده‌ها و چگونگي ارتباط آن‌ها با اشياي محسوس نشان دهد. در هر مرحله پس از تولد تز، توانايي‌ها و بعد نقاط ضعف آن تز بررسي شده و براساس اين بررسي سنتز مربوطه شكل گرفته و بحث با همين ترتيب پيش مي‌رود. قدرت تفكر، استدلال، خلاقيت و نقض‌يابي به‌كار گرفته شده در اين مباحثه كه باعث آغاز بحث و شاخ‌وبرگ يافتن آن مي‌شود، و جهت پنهاني كه بحث را در چارچوب خود پيش مي‌برد، مي‌توان به عنوان پويشي در نظر گرفت كه در روش افلاطون (تحت تعاليم سقراط) براي استخراج حقيقت از ذهن انسان خود را نشان مي‌دهد. رويكرد پويشي ديگري نيز از جنس فلسفه‌اي كه امروزه به فلسفه پويشي شهرت دارد، در آثار افلاطون، به‌ويژه در نوع نگاه او به مثال خير، به چشم مي‌خورد كه به نظر مي‌رسد در طول تاريخ فلسفه، از سوي انديشمندان به آن پرداخته نشده است.