خشك‌سالي و مهاجرت‌هاي اكولوژيكي در شمال غرب ايران در سه دهه اخير

خشك‌سالي يكي از عوامل مؤثر در مهاجرت‌هاي اكولوژيكي به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه‌خشك مي‌باشد. در اين مقاله منطقه شمالغرب كشور (استان‌هاي آذربايجان شرقي، غربي و اردبيل) جهت بررسي رابطه بين خشك‌سالي اقليمي و مهاجرت انتخاب شد. بدين منظور از شاخص استاندارد بارش براي پايش خشك‌سالي در منطقه مورد مطالعه استفاده شد. مقادير شاخص استاندارد بارش براي يك دوره 30 ساله و با استفاده از داده‌هاي 12 ايستگاه سينوپتيك محاسبه گرديد. سپس منطقه مورد مطالعه با بهره‌گيري از داده‌هاي حاصل در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي پهنه‌بندي شد. شاخص ميزان خالص مهاجرت نيز براي سه دهه اخير، محاسبه شد. براي بررسي رابطه خشكسالي و مهاجرت از رگرسيون وزني جغرافيايي در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي استفاده گرديد. نتايج پايش خشك‌سالي نشان داد كه الگوي مكاني فراواني رخداد خشك‌سالي عموماً از جنوب غرب به سمت ساير جهات جغرافيايي به‌ويژه مناطق شرقي و شمال شرق منطقه مورد مطالعه گسترش دارد. تحليل موازنه مهاجرتي نيز نشان داد كه در دوره مورد بررسي اكثر شهرستان‌هاي منطقه مورد مطالعه (حدود 75 درصد) از موازنه مهاجرتي منفي برخوردار بوده‌اند. در نهايت نتايج كلي تحليل رگرسيون وزني جغرافيايي نشان از وجود ضريب تعيين (R^2) نسبتاً كم (21.5 درصد) در بين متغير مستقل و وابسته است.