بازشناسي مسند ربيع بن حبيب؛ از متون حديثي اباضيه

Recognition of Musnad Rabi 'ibn Habib; From the hadith texts of Abadiyya

كتاب ربيع بن حبيب مهم ترين كتاب حديثي مذهب اباضيه است كه برخي از باب هاي گوناگون فقهي، اعتقادي و تفسيري را در بر دارد. هدف اين مقاله، شناخت و بررسي مسند ربيع بن حبيب بوده كه بسيار كم به آن پرداخته شده است. احتمال جعلي بودن آن يكي از مسايل مهم درباره اين مسند مي باشد كه بيشتر از سوي برخي معاصران اهل تسنن مانند محمدناصرالدين الباني و خالد بن عبدالرحمن بن زكي مصري مطرح شده است. روش ما در اين مقاله، در كنار مرور اسانيد و محتواي كتاب، بررسي منابع پيشين، پسين و تحقيقات جديد به زبان هاي مختلف بوده كه درباره اين مسند انجام شده است؛ به علاوه به معرفي مولف و بررسي حيات علمي وي نيز پرداخته مي شود. يافته ها نشان مي دهد كه مسند ربيع بن حبيب مهم ترين متن حديثي اباضيه بوده و اثبات جعلي و بي اساس بودن آن دشوار است. اين كتاب به احتمال فراوان تدوين شاگرد يكي از شاگردان ربيع بوده و به دست وي گردآوري نشده است.

The book of Rabi 'ibn Habib is the most important book of hadith of the Ibadiyya religion, which contains some different chapters of jurisprudence, belief and interpretation. The purpose of this article is to identify and study the position of Rabi 'ibn Habib, which has been processed on it very little attention. The possibility of being forgery is one of the most important issues regarding this book, which has been raised by some of the Sunni contemporaries, such as Muhammad Nasser al-Din al-Albani and Egyptian knowledgeable Khalid ibn Abd al-Rahman ibn Zaki. Our method in this article, in addition to reviewing the documents and the content of the book, is to review the previous and later sources and also new research in different languages that has been done about this document, in addition, the author is introduced and his scientific life is examined. He findings show that the Musnad of Rabi 'ibn Habib is the most important text of the Ibadiyya hadith and it is difficult to prove its falsity and baselessness. This book was most likely compiled by a student of one of Rabi's students and was not compiled by him.