حجيت خبر ثقه در موضوعات و قلمرو آن

با توجه به اين‌كه بناي عقلا و بعضي روايات خاص بر حجيت خبر ثقه در موضوعات دلالت دارند، ولي حجيت و اعتبار عدلين و بينه در باب قضا موجب مي‌شود كه ارزش و اعتبار خبر ثقه سست شود، چه بسا مقتضا و لازمه اشتراط تعدد و عدالت مخبر در اثبات موضوعات اين است كه خبر ثقه فاقد اعتبار باشد. از طرفي بناي عقلا وقتي مي‌تواند دليل بر مطلوب باشد كه از جانب شرع مقدس امضا شده و يا دست‌كم ردع نشده باشد. ولي در ظاهر به نظر مي‌رسد بعضي از روايات و مهم‌ترين آن روايت مسعده از امام صادق؟ع؟ رادع اين بنا مي‌باشد. از اين جهت در ميان فقهاي اماميه چنين معروف شده است كه خبر ثقه در موضوعات به خلاف احكام مطلقاً حجت نيست. در موارد زيادي نيز ترديد و توقف نموده حكم قطعي نداده است. البته جواب از روايت مسعدة بن صدقه اين است كه با يك روايت و يا دو روايت نمي‌شود از سيره عقلايي رفع يد كرد؛ لذا با تحقيق و تدبر در ادله روشن مي‌شود كه اعتبار بينه از سوي شارع براي اثبات موضوعاتي وضع شده كه مورد نزاع افراد بوده يا در آينده ممكن است بر آن اقامه دعوي شود. براين‌اساس سيره عقلا در عمل به خبر ثقه در موضوعات به قوت خويش باقي است و روايات معتبر هم آن را تأييد مي‌كند. اگرچه بدون اين روايات نيز مي‌توان از سكوت شارع مقدس، حجيت سيره را استفاده نمود. درنتيجه خبر ثقه در موضوعات نيز حجت مي‌شود؛ مگر در موارد خاصي مانند دعاوي و خصومات كه در آن عدلين و بينه بايد اقامه بشود.

No abstract