تغييرات حجم ذخيره و بهره‏ برداري از آبخوان ‏هاي دشت‏ هاي شرق استان كردستان

در گذشته، به دليل عدم توسعۀ تكنولوژي، بهره‏برداري از سفره‏هاي زيرزميني به‌صورت محدودي انجام مي‏گرفت. اما در سه دهۀ اخير، روش تخليۀ سفره به‌تدريج تغيير كرده و استفاده از سيستم‏هاي برداشت جديد مانند چاه‌هاي عميق و نيمه‌عميق متداول شده است. با استفاده از اين چاه‌ها، تخليۀ آب زيرزميني بدون توجه به ميزان تغذيۀ آن، افزايش يافته و در نتيجه، سطح آب زيرزميني سير نزولي داشته است. در پژوهش حاضر وضعيت بهره‏برداري، تغييرات حجم ذخيره و حجم مخزن آبخوان‏هاي ممنوعۀ قروه، دهگلان و چهاردولي در استان كردستان تا انتهاي سال آبي 1396ـ 1397 ‌بررسي شد. بر اين اساس، نقشه‏هاي هم‌ضخامت اشباع، هم‌عمق، ايزوپيز و هم‌جهت جريان آب زيرزميني در آبخوان‏ها در محيط ArcGIS تهيه شد. سپس، سطح تأثير هر چاه از طريق پلي‏گون‌بندي تيسن محاسبه شد. سپس، با ميانگين‏گيري وزني، ارتفاع پيزومتري آبخوان‏ها در سال‏هاي مختلف محاسبه شده و نمودار هيدروگراف واحد آنها ترسيم شد. از بررسي هيدروگراف واحد دشت‏هاي شرق استان كردستان طي دورۀ 31 ساله (1366-1397) مشخص شد كه سطح آب زيرزميني روند نزولي دارد و با محاسبۀ بيلان آب زيرزميني آبخوان‏ها، كسري تجمعي مخازن آبخوان‏هاي قروه، دهگلان و چهاردولي طي اين دوره به‌ترتيب 2، 17.4 و 2.98 ميليون مترمكعب بوده و بيلان منفي است. به‌طور كلي، دشت‏هاي شرق استان كردستان با وجود اينكه جزء مناطق ممنوعه است و بايد به اين منظور تلاش بيشتري از سوي بهره‏برداران به‌خصوص كشاورزان صورت گيرد، اما مخازن اين دشت‏ها با ميزان كسري تجمعي 22.2 ميليون مترمكعب همراه است.