سيره علمي امام سجاد (ع) در برابر انحرافات فكري؛ بررسي موردي آسيب شناسي توحيد

Imam Sajjād's Scientific Conduct against Obliquity:A Case Study of Monotheism Pathology

سيره معصومين به ويژه روايات مستند از ايشان از جمله منابع مورد استفاده در بررسي تاريخ انديشه اسلامي است. آغاز خلافت بني اميه و تبديل خلافت به سلطنت از حساس ترين دوره هاي موثر بر انديشه سياسي اسلام بوده است. در آن ايام امامان شيعي: بنا بر وظيفه الهي در جهت حفظ و احياي انديشه اسلامي در برابر انحرافات اموي اقدامات خاصي انجام دادند. يكي از انحرافاتي كه در زمان امام سجاد (ع) به اوج خود رسيد، تحريف مساله توحيد و خداشناسي و شكل گيري عقايد انحرافي مشبهه و مجسمه بود. امام سجاد (ع) در برابر انحرافات فكري اين گروه ها، اقدام به فعاليت هاي علمي و فرهنگي كرد تا بدون برانگيختن حساسيت دستگاه اموي با آنها مقابله كنند. اين نوشتار بر آن است تا جهت گيري امام سجاد (ع) در حساس ترين دوره تاريخ اسلام را بر اساس «صحيفه سجاديه» مورد بررسي قرار دهد. در اين نوشتار با استفاده از تحليل محتوايي صحيفه سجاديه، مساله توحيد به عنوان يكي از ابعاد سياسي _ اعتقادي در صحيفه سجاديه مورد بررسي قرار گرفته است، تا از اين طريق مقدار تاثيرگذاري انديشه امام سجاد (ع) بر جامعه اسلامي عصر اموي و راهبرد ايشان در جهت حفظ مفهوم و جايگاه توحيد نشان داده شود. امام سجاد (ع) با تسلط بر وضع سياسي و اجتماعي عصر خويش، با بهره گيري از روش دعا ضمن آسيب شناسي توحيد به عنوان ركن اصلي جامعه اسلامي، به باز تعريف و تبيين آن توجه كرده اند.

The infallibles conducts, namely their documented traditions, are among the reliable references used in the historical records of Islamic thought. The beginning of the Umayyads and the change of caliphate to kingdom is considered among these important historical eras in Islam. In this period, Shia imams took specific steps to preserve and revive Islamic thought against obliquity based on their divine missions. One of such heating obliquities in the era of Imam Sajjad was the alteration of the issue of monotheism and formation of allegorical and illustrative obliquities. To confront such obliquities, Imam Sajjad implemented cultural and scientific measures in a way that the government of the time would not get sensitized. The present paper is to investigate Imam Sajjad's approach toward this issue in the most peak period of the history of Islam using Sahifeh Sajjadiyah. Using a content analysis model, the issue of monotheism as one of the political and religious issues in Sahifeh Sajjadiyah was analyzed, so that the degree of Imam Sajjad's opinion influence on the Islamic society of the Ummayads period is determined, and his strategy in persevering the concept and position of monotheism is proven. Controlling the socio-political situations of his time, Imam Sajjad used the method of praying to make a kind of pathology and to redefine the issue of monotheism as one of the pillars of Islamic society.