آموزش نوين زرتشتيان، عصر ناصري

زرتشتيان ايران، تا دوره سلطنت ناصرالدين شاه، فاقد نهاد آموزشي مستقل بوده و همين موجب عدم پيشرفت آنان در مراتب ديواني و اقتصادي مي شد. جرقه ايجاد چنين نهادي اوايل دوره ناصري، با پشتيباني مالي زرتشتيان هند، به طور خاص شخصي به نام مانكجي كه درصدد بهبود وضعيت اجتماعي زرتشتيان يزد بود، زده شد. اقدامات مانكجي نوع انديشه خاصي را براي جلب حمايت زرتشتيان يزد از نهاد نوين آموزشي ترويج مي كرد. هدف اين مقاله پاسخ به اين پرسش است كه چه چالش هايي از درون اين جامعه، در مقابل تأسيس يك نهاد آموزشي، ايجاد شده و زمينه هاي عمومي جامعه ايران و پيشينه نهاد هاي آموزشي چه تأثيري بر واكنش هاي اجتماعي داشتند؟انديشه هايي را كه توسط ماكنجي براي تشويق زرتشتيان ايران به ساخت مدارس نوين، مطرح كرده است با استفاده از نظريات جامعه شناسي در باب شكل گيري نهاد اجتماعي و به طور خاص با مقايسه نهادينه شدن خودخواسته (Self-enforcing) و يا تبديل نهاد متصور (Imagined Institution) به نهاد استقراريافته (Enacted Institution) بررسي شده و انديشه هاي مطرح شده و فعاليت هاي انجام شده در راستاي تأسيس نهاد آموزشي زرتشتي ريشه يابي و تحليل مي شوند. انگيزه ايجاد نهاد آموزشي براي زرتشتيان از آموزه هاي سنتي آنان گرفته شد، از آن جا كه تأسيس نهاد نوين آموزش براي كودكان زرتشتي، مقدم بر ديگر اقشار بود، ارزيابي سير تحولات آن، درباب روند اقتباس آموزش نوين، پاسخ دهنده ابهاماتي از تاريخ معاصر ايران خواهد بود.