ردپاي بوم شناختي انرژي و كربن شاخصي براي محافظت از محيط زيست

در دو دهه اخير حجم قابل توجهي از كتاب ها و مقاله هاي علمي در دنيا در شاخه هاي مختلف علوم در زمينه ردپاي بوم شناختي با تمركز بر ردپاي انرژي و كربن انتشار يافته است، هرچند در كشور ايران هنوز ادبيات اين قلمرو علمي شناخته شده نيست. اغلب اين نوشته ها از ديدگاه متفاوتي به تبيين مفهوم ردپاي انرژي و كربن پرداخته اند، هر چند به ندرت حاوي مطالبي درباره شرح و تبيين انواع مفاهيم و اصطلاحات مرتبط بوده اند. افزون براين، مفهوم ردپاي انرژي و كربن به طور گسترده اي مورد بررسي قرار گرفته است و هركسي از ديدگاه خود اين مفاهيم را تعريف و تبيين كرده است. در نگاه اول به نظر مي رسد توافق جامعي در خصوص اصطلاح ردپاي انرژي و كربن وجود دارد. اما در واقع در خصوص معني و مفهوم دقيق آن، چگونگي اندازه گيري و بكارگيري يكاي اندازه گيري آن هنوز سردرگمي زيادي وجود دارد. از سوي ديگر تنها مبحث مشترك در بين نظريات مختلف در زمينه ردپاي انرژي و كربن انتشار گازهاي گلخانه اي حاصل از مصرف سوخت هاي فسيلي و فعاليت هاي توليدي بشر است و در وراي اين مفهوم كه به عنوان مرز مشترك علوم شناخته مي شود، در خصوص ساير مفاهيم پنهان در اصطلاح ردپاي انرژي و كربن اتفاق نظر لازم وجود ندارد. غالب ترين وجه اختلاف در نظريات موجود در زمينه چگونگي اندازه گيري يكاي آن است. اين مقاله حاصل يك مطالعه مروري است كه هدف اصلي آن تلاش براي شرح و تبيين مفاهيم كليدي مطرح در مباحث مربوط به ردپاي انرژي و كربن و دستيابي به ديدگاهي يكپارچه و همسو در چارچوب ردپاي بوم شناختي است.