نقش خانه‌هاي دوم در توسعه كالبدي - فضايي سكونتگاه‌هاي روستايي بر مبناي رويكرد معيشت پايدار (مطالعه موردي روستاهاي كوهستاني شهرستان علي آباد كتول)

رويكرد معيشت پايدار يكي از رويكردهاي نوين در زمينه توسعه روستايي است كه با توجه به ناكارآمدي رويكردهاي كلاسيك به منظور توسعه روستايي و كاهش فقر جامعه روستايي مطرح شده است. از جمله راهبردهاي معيشتي، گردشگري روستايي و نمود آن ساخت خانه‌هاي دوم براي گردشگري در اين نواحي مي‌باشد. با توجه به اينكه خانه‌هاي دوم خود جنبه كالبدي داشته و به صورت فيزيكي بر روستا تاثير مي‌گذارند لذا منظره آن‌ها در نواحي روستايي در نخستين نگاه، توجه انسان را به خود جلب مي‌كند. هدف كلي پژوهش حاضر بررسي نقش خانه‌هاي دوم در توسعه كالبدي فضايي سكونتگاه‌هاي روستايي بر مبناي رويكرد معيشت پايدار در نواحي روستايي كوهستاني دهستان استرآباد شهرستان علي‌آباد كتول مي‌باشد. تحقيق حاضر از نوع كاربردي بوده و بدين منظور براي دستيابي به اهداف پژوهش از دو روش كتابخانه‌اي و ميداني استفاده گرديد. جامعه آماري شامل 6 روستا با جمعيت 815 خانوار كه در قالب 158 پرسشنامه مورد مطالعه و سنجش قرار گرفتند. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفته است. بر اساس فرضيات اين پژوهش در قالب مولفه‌هاي كالبدي زيست‌محيطي، آزمون‌هاي ناپارامتريك كروسكال‌واليس، فريدمن، مان‌وايتني، فاي/كرامر و آزمون پارامتريك f مستقل انجام گرفت كه نتايج حاصل از آزمون‌ها، بيانگر آن است كه آثار كالبدي فيزيكي خانه‌هاي دوم در نواحي روستايي از ديد جامعه محلي مثبت و مناسب است. همچنين ميل به مشاركت در ميان روستاييان در حد مطلوبي است. از طرفي ديگر گسترش گردشگري، زمينه‌هاي آسيب پذيري جديدي هم در روستاها ايجاد نموده است كه مهم‌ترين آنها تضاد و ناهمگوني در بافت قديمي روستا و بافت جديد خانه‌هاي دوم، افزايش ميزان ساخت و سازهاي كنترل نشده و بي‌رويه در سطح روستاهاي گردشگرپذير منطقه و تخريب محيط طبيعي و حركت به سمت شهري شدن چشم‌انداز روستايي به ويژه در ساخت و ساز خانه‌هاي دوم مي‌باشد.