رديابي الگوي اسلامي-ايراني شهرسازي مشاركتي در آراء ابونصر فارابي

سوداي تشكيل آرمان‌شهر يكي از وجوه اشتراك مردمان اكثر فرهنگ‌ها و تمدّن‌هاي مختلف مي‌باشد. در جهان اسلام نيز، حكيم ابونصرفارابي، اولين فيلسوفي بود كه ايده‌ي آرمان‌شهر يا مدينه‌ي فاضله را ارائه كرد. وي كه به منظور تبيين ايده‌ي خود از مثال جسم سالم انسان بهره مي‌گيرد، يكي از عوامل اصلي در دستيابي به مدينه‌ي فاضله را مشاركت و تعاون اعضاي آن مي‌داند. اصلي كه بي‌توجّهي به‌آن را مي‌توان يكي از علّل اصلي شكست طرح‌هاي شهري در كشور دانست. در اين طرح‌ها كه گرته‌اي از الگوهاي غربي منسوخ‌شده مي‌باشند، به مشاركت شهروندان در طول فرآيند تهيه و اجرا توجّه نمي‌شود. حال آن‌كه مشاركت شهروندان، نه تنها تضمين‌كننده‌ي موفقيّت طرح‌ها مي‌باشد، بلكه هزينه‌ي اقتصادي اجراي آن‌ها را نيز كاهش مي‌دهد. موضوعي كه فارابي قرن‌ها پيش، اهميّت آن‌را متذكّر‌شده و آن‌را از عوامل اصلي در شكل‌گيري مدينه‌ي فاضله مي‌داند. بنابراين در اين مقاله، به بررسي موضوع مشاركت شهروندان در امور شهري از ديدگاه فارابي پرداخته شده است، تا ضمن تبيين اهميّت اين موضوع، به رديابي و ارائه‌ي الگوي ‌اسلاميايراني شهرسازي مشاركتي از نظر فارابي اقدام گردد. فارابي عدالت‌خواهي، اخلاق‌مداري، تعاون، شايسته‌سالاري در انتخاب مديران، جهان‌شهري انديشيدن، جامعه‌پذيري و اطاعت از زعيم مدينه را از راه‌هاي مشاركت شهروندان در اداره‌ي امور شهرها مي‌داند. بر اين اساس، روش پژوهش حاضر، تاريخي، توصيفي و تحليلي بوده و شيوه‌ي گردآوري آطلاعات مبتني بر روش اسنادي مي‌باشد.