ارائه الگوي پياده‌سازي كانون تفكر در صنعت بانكداري: رويكرد داده‌بنياد

زمينه و هدف: امروزه، هر سازماني با راهكار هم‌فكري و مشاركت بخش‌هاي مختلف ذي‌نفعان، تلاش مي‌كند كه تاب‌آوري مؤسسه‌هاي خود را تقويت كند. مؤسسه‌هاي مالي و بانك‌ها نيز در جهان پرتلاطم كنوني، به اين راهكار توجه ويژه‌اي مي‌كنند؛ اما، هنوز، در خصوص ساختارها و فرايندهاي زيربنايي ايجاد اين‌گونه فضا براي هم‌فكري، توافق ‌نظري وجود ندارد. اين پژوهش، به‌دنبال ارائه الگويي براي جاري‌سازي كانون تفكر، به‌عنوان يكي از گونه‌هاي مهم اين ساختارها و فرايندها در صنعت بانكداري است.روش: پژوهش حاضر، از نظر هدف، بنيادي و از لحاظ نوع روش اجرا، توصيفي ـ اكتشافي محسوب مي‌شود و رويكرد آن كيفي است. گردآوري داده‌ها با ابزار مصاحبه انجام شد. جامعه مشاركت‌كنندگان در پژوهش، مديران و خبرگان صنعت بانكداري بودند كه با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. انجام مصاحبه‌ها تا زمان دستيابي به مرحله اشباع نظري ادامه يافت و اين اشباع بعد از 12 مصاحبه به‌دست آمد. داده‌ها نيز با استفاده از رويكرد نظريه‌پردازي داده‌بنياد، طي سه مرحله كدگذاري‌هاي باز، محوري و انتخابي تحليل شدند.يافته‌ها: تعداد 169 نشانه از كدهاي باز مصاحبه‌ها، در قالب 20 مفهوم اصلي دسته‌بندي شدند و در 6 طبقه اصلي قرار گرفتند كه عبارت‌اند از: 1. ظرفيت‌هاي سازماني (با مفاهيم ظرفيت‌هاي شبكه‌سازي، ظرفيت‌هاي تيم‌سازي، ظرفيت‌هاي تحقيق و توسعه و ظرفيت‌هاي مشاركت‌پذيري)؛ 2. جريان ايده‌ها (با مفاهيم شبكه‌هاي ارتباطات، تغيير و تحولات محيط و مديريت ايده‌هاي نوآورانه)؛ 3. موانع سازماني (با مفاهيم موانع مديريتي، موانع ساختاري، موانع فرايندي و موانع مالكيت فكري)؛ 4. اقدام‌ها (با مفاهيم تحليل و پايش، تحقيق و توسعه، ارزيابي و بازنگري و بازخورد ايده‌ها)؛ 5. ساختار (با مفاهيم سازماندهي ماتريسي و ساختار ادهوكراسي)؛ 6. توسعه (با مفاهيم توسعه مشاركت، بهبود عملكرد سازمان و تحول‌گرايي).نتيجه‌گيري: در وضعيت كنوني، نظام تصميم‌سازي مؤسسه‌هاي مالي و بانك‌ها، بر اثر وابستگي به بوروكراسي سازماني، آسيب‌هاي فراواني ايجاد كرده است و شكل‌دهي و استقرار موفق كانون‌هاي تفكر با استفاده از الگوي پيشنهادي، مي‌تواند به ترميم اين نظام كمك كند.