چالش‌هاي حقوقي حمايت از سرمايه‌گذاري خارجي در پرتو تعهدات بين‌المللي دولت‌ها در كنترل بيماري‌هاي واگير؛ مطالعهٔ موردي كوويد-19

بيماري كوويد19 اقتصاد جهاني را با چالش‌هايي، از جمله در حوزه سرمايه‌گذاري، مواجه ساخته است. دولت‌‌ها به موجب حقوق بين‌الملل موظف به حفظ سلامت و امنيت شهروندان هستند، اما وضع تدابير حمايت از سلامت عمومي در كنترل بيماري‌‌ها منجر به ورود خسارات متعدد به فعاليت‌هاي اقتصادي سرمايه‌گذاران مي‌گردد. عمده دولت‌‌ها در دوران امر بين حمايت از سلامت عمومي و سرمايه‌گذاري خارجي، اولي را انتخاب كرده و تدابير ضروري و فوري اتخاذ نموده‌اند. اين مقاله با ماهيت كيفي و با رويكرد توصيفي ‌ـ‌تحليلي به دنبال پاسخ به اين سؤال بوده كه در جريان همه‌گيري، و به‌تبع آن، وضع قوانين بهداشتي و اعلام وضعيت‌ اضطراري، تكليف سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي كه متحمل خسارت شده‌اند چيست و چگونه تدابير دولت‌‌ها قابليت توجيه دارد؟ پس از ارائه مقدمه‌اي از اين بحران اقتصادي، اين موضوع در سه بخش 1) تعهدات بين‌المللي در كنترل بيماري‌هاي واگير؛ 2) ابعاد حقوقي سرمايه‌گذاري خارجي؛ و 3) چالش‌هاي حل‌و‌فصل اختلافات مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. اين نتيجه حاصل شد كه دولت‌‌ها موظف به كنترل و مقابله با بيماري‌هاي واگير بوده و از اين‌رو مطابق مقررات بين‌المللي سلامت، اعلام وضعيت اضطراري و ديگر محدوديت‌‌ها نه‌‌تنها توجيه‌پذير، بلكه تعهدي بين‌المللي و قابل رسيدگي است. از طرفي سيل دعاوي سرمايه‌گذاري عليه دولت‌هاي ميزبان از تهديدات جدي قلمداد مي‌گردد. فارغ از عدم قطعيت فعلي، كه ناشي از فقدان احكام صادر شده از سوي مراجع بين‌المللي در اين خصوص مي‌باشد، مجموعه موافقت‌نامه‌هاي سرمايه‌گذاري، حقوق بين‌الملل عرفي و قواعد مسئوليت بين‌المللي دولت‌‌ها از جمله مؤلفه‌‌هايي هستند كه مبناي تصميمات محاكم در جريان اين دعاوي خواهد بود.