بررسي تأثير تغييرات كاربري اراضي بر فرسايش و سيل‌خيزي حوضه سقز قبل و بعد از احداث سد شهيد كاظمي با استفاده از مدلArcSWAT

يكي از بلاياي طبيعي كه امروزه مردم را ازنظر جاني و مالي تهديد مي‌كند سيلاب است، حوضه آبريز سقز‌چاي كه به سد شهيد كاظمي مي‌ريزد با توجه به گذشت حدود نيم‌قرن از احداث سد تغييرات زيادي را متحمل شده است. بنابراين به بررسي تغييرات و تأثير آن بر فرسايش و سيل‌خيزي پرداخته شده است. شناسايي ويژگي‌هاي ژئومورفيك حوضه سقزچاي قبل و بعد از احداث سد شهيد كاظمي و همچنين ميزان فرسايش حوضه قبل و بعد از احداث سد و مشخص كردن ميزان تغييرات كاربري اراضي برافزايش يا كاهش پوشش گياهي از اهداف اين تحقيق است. در اين پژوهش از داده‌هاي هيدرومتري، رسوب، خاك، تصاوير ماهواره‌اي قبل و بعد از احداث سد، نقشه‌هاي توپوگرافي و زمين‌شناسي استفاده شده است. پس از پيش‌پردازش تصاوير ماهواره‌اي در نرم‌افزار ENVI نقشه‌هاي كاربري اراضي و NDVI تهيه و سپس داده‌ها وارد محيط Arc GIS شدند و نقشه‌هاي لازم و شاخصهاي فيزيوگرافي حوضه تهيه گرديد، داده‌هاي خاك، دبي و رسوب و نقشه‌هاي رستري وارد نرم‌افزار SWAT گرديد و داده‌هاي لازم براي شبيه‌سازي آماده گرديد و پس از چهل بار شبيه‌سازي با SWAT CUP نتايج صحت سنجي و واسنجي رسوب ضريب راندمان نش – ساتكليف 0.64 و مقادير اين ضرايب به ترتيب 0.76 و 0.68 ميباشد و براي دبي دوره صحت سنجي راندمان نش – ساتكليف 0.68 و مقادير اين ضرايب به ترتيب 0.86 و 0.67 بدست آمد كه با توجه به ميزان رسوب و دبي مي‌توان گفت حوضه سيل‌خيز است، نزديك بودن نتايج داده‌هاي مشاهده‌اي و شبيه سازي شده نشان مي‌دهد مدل SWAT براي حوضه به خوبي پاسخگو است. درنهايت مشخص شد زمين‌هاي كشاورزي همراه با مراتع متراكم و مراتع به ترتيب با 2.134 و 17.1944 كاهش و زمين‌هاي باير و مناطق مسكوني به ترتيب 16.46 و 2.0722 افزايش مساحت روبرو بوده‌اند.