بررسي نظام گزير (Resolution) و نقش آن در بهبود ثبات نهادهاي مالي در ايران (با تأكيد بر بانك‌هاي اسلامي)

پس از بحران‌ مالي جهاني (اقتصادي و بانكي)، اركان نظام خاص ورشكستگي نهادهاي مالي (حل و فصل يا گزير) از توجه ويژه‌اي برخوردار گرديد. علاوه بر اين، استانداردهاي بين‌المللي بسياري براي حل و فصل بانك‌هاي آسيب‌ديده (متوقف، ورشكسته) توسط هيأت‌ ثبات مالي (FSB) به تدريج براي ارائه ويژگي‌هاي كليدي رژيم (نظام) گزير در مورد نهادهاي مالي توسعه يافت. از سوي ديگر، بانكداري اسلامي با سرعت قابل ‌توجهي در حال رشد است و تأثير بالقوه آن بر ثبات مالي جهاني را نمي‌توان ناديده گرفت. با توجه به اهميت موضوع، در اين مقاله سعي شده است با روش تحليلي-توصيفي، كاربرد قابليت‌هاي كليدي نظام گزير براي حل‌وفصل بانك‌هاي اسلامي مورد بررسي قرار گيرد و سازوكار ابزارهاي گزير در نظام بانكداري اسلامي و امكان‌سنجي آن‌ها در ايران شناسايي شود. نتايج نشان مي‌دهد در طراحي چارچوب‌هاي قانوني براي گزير بانك‌هاي اسلامي بايد مسائل خاصي از جمله ساختار نظارتي و حاكميتي منحصربفرد و پيچيدگي‌هاي ترازنامه‌اي بانك‌هاي اسلامي مدنظر قرار گيرد كه معمولا در مورد بانك‌هاي متعارف صدق نمي‌كند. علاوه بر اين، تهيه برنامه بازسازي و گزير (حل‌وفصل) نهادهاي مالي به عنوان يك جزء كليدي از اصلاحات بين‌المللي براي تسهيل فرآيند گزير به شمار مي‌رود و ايجاد آن در ايران و بانك‌هايي كه منطبق بر شريعت عمل مي‌كنند، ضروري و بايستي با حساسيت بيشتري همراه باشد. لذا لازم است بازنگري كلي در قوانين و مقررات ناظر به توقف و ناتواني مالي بانك­ها و ديگر نهادهاي مالي در كشور صورت پذيرد تا سازوكار و بستر قانوني استفاده از اين ابزار در نظام مالي ايران بطور كامل فراهم شود.

After the global financial crisis, the pillars of the special system of bankruptcy (Resolution) of financial institutions were given special attention. In addition, many international standards for resolving banks have been developed by the Financial Stability Board (FSB) to gradually provide key Attributes of Effective Resolution Regimes for Financial Institutions. On the other hand, Islamic banking is growing rapidly and its potential impact on global financial stability can not be underestimated. Considering the importance of the issue, This paper examines the applicability of the Key Attributes to the resolution of islamic banks and and identify the mechanism of the resolution tools in the Islamic banking system and their probabilistic analysis in Iran. The results show that the recovery and resolution plans (RRPs) are a key component of international reforms to facilitate orderly resolution and its creation in Iran and banks that operate in accordance with the Shari'a must be accompanied by greater sensitivity and internal and international reform. Also a number of issues would need to be addressed for designing of resolution framework in the Islamic banking system, owing to Islamic banks’ unique governance structures and balance sheets. It recommends international guidance for the design of resolution framework in the banking system of Iran.