شناسايي و تبيين پيشران هاي موثر در زمينه تاب آوري كالبدي (مطالعه موردي: نورآباد ممسني)

تاب­آوري با توجه به وقوع سوانح طبيعي و يا انسان ساخت در دنياي امروز از مسائل بسيار اساسي است. ليكن توجه به مفهوم تاب­آوري صرفاً در ابعاد كلان فاقد كارآمدي لازم بوده و شناخت اين مفهوم در سطوح خرد مي­تواند به اجرايي شدن اين امر كمك شايان نمايد. تاب‌آوري كالبدي، يكي از ابعاد تأثيرگذار در ميزان تاب‌آوري جوامع است كه از طريق آن مي‌توان وضعيت جوامع را ازنظر ويژگي‌هاي فيزيكي و جغرافيايي تأثيرگذار در هنگام بروز سانحه ارزيابي كرد. روش اين پژوهش از نوع توصيفي-تحليلي است. در گام نخست مؤلفه‌هاي مؤثر تاب‌آوري كالبدي در شهر نورآباد ممسني شناسايي و در قالب پرسشنامه دلفي تهيه و تدوين شدند، سپس اين شاخص‌ها به‌وسيله اعضاي پانل دلفي مورد بررسي قرار گرفتند و شاخص‌هايي كه امتياز لازم را كسب نكرده‌اند حذف و شاخص‌هاي پژوهش تعيين‌ شدند. در گام سوم اين شاخص‌ها به‌وسيله روش ميك مك مورد تحليل و بررسي قرارگرفته و نوع متغيرها با توجه به اثرگذاري و اثرپذيري بر ساير متغيرها مشخص شد. نتايج نشان داد مؤلفه‌هاي مؤثر بر تاب‌آوري كالبدي شهر نورآباد ممسني در ناحيه1، شامل متغيرهاي تراكم ساختمان، تعداد طبقات، كيفيت ابنيه، اسكلت ساختمان، سطح معابر، مساحت قطعات و نوع مصالح است. از جمله ويژگي­هاي اين متغيرها تأثيرگذاري و تأثيرپذيري بسيار بالا است. متغيرها در ناحيه2، شامل تراكم جمعيت، فاصله از گسل، توپوگرافي و عمق سطح ايستايي از جمله متغيرهاي مستقل كليدي به شمار مي‌روند. از جمله ويژگي اين متغيرها قدرت تأثيرگذاري بالا و تأثيرپذيري بسيار كم است. متغير اثرگذار در ناحيه3، زمين باير بوده كه بعنوان متغير مستقل كليدي به دليل تأثيرگذاري و تأثيرپذيري كم، در گروه متغيرهاي استراتژيك به ‌حساب نمي‌آيند. شاخص‌هاي ناحيه4، شامل سطح اشغال، قدمت بنا، بعد خانوار، فرم قطعات و تأسيسات و تجهيزات شهري كه آن­ها نيز ازجمله متغيرهاي استراتژيك به‌حساب نمي‌آيند و بيشتر نتايج مربوط به اثر بخشي ساير متغيرها مي‌باشند.

In today's world, resilience to natural or man-made disasters is a fundamental issue. Paying attention to the concept of resilience in purely macro dimensions lacks the necessary efficiency, and in order to be implemented, this concept must be identified at the micro level. Physical resilience is one of the effective dimensions in the resilience of communities through which the condition of communities can be assessed in terms of physical and geographical characteristics of the impact at the time of the accident. The method of this research is descriptive-analytical. In the first step, the effective components of physical resilience in Noorabad Mamasani city were identified and compiled in the form of Delphi questionnaire. Then, these indicators were examined by Delphi panel members and the indicators that did not get the required score were removed and the research indicators were determined. In the third step, these indicators were analyzed by Mick Mac method and the type of variables was determined according to the effect on other variables. The results showed that the effective components on physical resilience of Noorabad Mamasani city in district 1 include the variables of building density, number of floors, quality of buildings, building skeleton, level of passages, area of parcels and type of materials. Very high impact and affectivity are the characteristics of these variables. In district 2, variables such as population density, distance from the fault, topography and water table depth are among the key independent variables. An important feature of these variables is that they have a great impact on other variables but get very little effect on them. The effective variable in district 3 is barrenland, which is not considered as a key independent variable in the group of strategic variables due to its low impact and effectiveness. Indicators of district 4 include occupation level, building age, household size, form of urban parts and facilities, which are also not considered as strategic variables and are mostly the result of other variables