بررسي جامعه‌ شناختي جايگاه زن در رمان‌هاي چشم‌هايش و شلغم ميوه بهشته

The Sociological Study of Women’s Positions in the Novels “Her Eyes” and “Turnip is Fruit of Heaven”

چهرة زن در ادبيّات معاصر ايران پررنگ و متفاوت از ادبيّات كلاسيك است. بزرگ علوي و علي­ محمد افغاني از نويسندگان تواناي ادبيّات داستاني معاصر هستند كه زن در آثارشان نقش محوري و كانوني دارد. بزرگ علوي در رمان چشم­ هايش، زن را با شخصيّتي كمابيش متفاوت نسبت به زنان جامعة آن روز وارد داستان كرده است. «فرنگيس» شخصيّت زن برجسته در رمان چشم­ هايش، از زنان مدرن و به­ روز و اغلب آگاه به حقّ و حقوق انساني خود هستند كه با انگيزه ­هاي متفاوت و متعدّد وارد فعّاليّت­ هاي سياسي و اجتماعي مي‌شوند. هرچند بزرگ علوي نگاهي دوقطبي نسبت به زن دارد و جنبه ­هاي مرموز و پيشرفت ه­اي از شخصيّت او را نشان مي­دهد؛ امّا شخصيّت اصلي در داستان او زني پويا و پر انرژي است كه از نقش مادري و همسري دور مي­ شود و نقش­ هاي اجتماعي را مي­جويد؛ حال‌ آنكه شخصيّت اصلي در داستان علي­ محمد افغاني از زنان سنّتي با چارچوب­ هاي محدود است كه در جامعة آن روز امري طبيعي بود. «گل ­عنبر» در رمان شغلم ميوة بهشته زني فقير، كم ­تحرّك و ايستا است كه شخصيّتي يك حال و كم ­انرژي را تا پايان داستان با خود دارد. او در جامعه و خانواده مظلوم، مطيع و فقير است و زندگي را با سختي و بلاتكليفي مي­ گذراند و اين فقر و محدوديت، گاهي او را به كاركرد­هاي منفي مي­ كشاند.

The face of a woman in contemporary Iranian literature is bold and different from classical literature. Bozorg Alavi and Ali Mohammad Afghani are talented writers of contemporary novels in which women play a pivotal role. In the novel “His Eyes”, Bozorg Alavi introduces a woman with a relatively different personality than the women of the society of that day. “Farangis” is a prominent female character in the novel "Her Eyes" who is modern and up-todate and often conscious of her human rights, and she enters the political and social activities with different purposes. However, Bozorg Alavi has a bipolar view of women and he shows enigmatic and advanced aspects of her personality that are, of course, unfamiliar to the reader; but his women are self-motivated and energetic women who move away from the role of mother and wife and they seek social roles; however, women in the story of Ali Mohammad Afghani are traditional women with limited frameworks, which were normal in the society of that day. “Golanbar” is a poor, inactive and static woman who has a low-energy character until the end of the story. He is oppressed, obedient and poor in society and family, and he lives his life in hardship and uncertainty, and this poverty and limitation sometimes leads him to negative purposes.