مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - آشكارسازي سه‌بُعدي تغييرات كاربري اراضي شهري مبتني بر تحليل شيء مبناي مدل‌هاي رقومي ارتفاعي

چكيده فارسي :

تغييرات در محيط زيست شهري، عمدتاً در ساخت، تخريب يا بازسازي ساختمان‌ها، تحت‌تأثير عواملي نظير بلاياي طبيعي و يا گسترش شهري به‌وجود مي‌آيند. شناسايي اين تغييرات مي‌تواند نقش بسزايي در بروز‌رساني مدل‌هاي سه‌بُعدي شهري و تصميم‌گيري صحيح مديران در مديريت سوانح و بحران‌ها داشته باشد. از ميان تمامي روش‌هاي آشكارسازي تغييرات كه به دو دستۀ دوبعدي و سه‌بُعدي تقسيم مي‌شوند، روش‌هاي آشكارسازي سه‌بُعدي تغييرات ساختمان‌ها، به‌دليل مرتفع بودن عارضۀ ساختمان، مناسب‌تر هستند و نتايج حاصل از آن‌ها به واقعيت نزديك‌تر است. هدف از اين مطالعه ارائۀ روشي مؤثر براي آشكارسازي سه‌بُعدي تغيير در ساختمان‌هاي مناطق شهري براساس مدل‌هاي رقومي ارتفاعي است. روش ارائه‌شده در اين مقاله شامل سه‌مرحله اصلي است: 1) توليد مدل رقومي سطح، مدل رقومي زمين و مدل رقومي سطح نرمال در دو بازۀ زماني، 2) انجام تجزيه‌و‌تحليل شي‌ء مبنا شامل قطعه‌بندي و طبقه‌بندي ساختاري مدل‌هاي رقومي ارتفاعي به‌منظور توليد نقشه‌هاي طبقه‌بندي چندزمانه، 3) تهيۀ نقشه‌هاي تغيير و تجزيه‌و‌تحليل درصد تغيير بين كلاس‌هاي مختلف عوارض در مناطق شهري. توانايي الگوريتم پيشنهادي در يك منطقه شهري در‌حال‌توسعه سريع در تهران، در فاصلۀ زماني 9 ساله ارزيابي شد. نتايج به‌دست‌آمده حاكي از كاهش سطح زمين و خاك لخت در حدود 37/1% است و همچنين، ساختمان‌هاي كم‌ارتفاع (كمتر از 3 طبقه) نيز در حدود 6/7% كاهش يافته‌اند. علاوه‌بر اين، كلاس ساختمان‌هاي مرتفع (بيش از سه طبقه) در حدود 4/16% افزايش يافته كه علاوه‌بر نوسازي ساختمان‌هاي كم‌ارتفاع، سازه‌هاي جديد را نيز شامل مي‌شود.