نياز آموزشي كشاورزان شهرستان دشتي در توليد گوجه فرنگي ارگانيك

Educational Need of Farmers of Dashti Township in Production of Organic Tomato

كاربرد بي رويه كود و سم هاي شيميايي در توليد محصول كشاورزي سبب بروز چالش و بحران هاي زيست محيطي و تهديد جدي سلامت مصرف كنندگان شده است. در چنين شرايطي توجه به كشاورزي ارگانيك از اهميت ويژه اي پيدا كرده است در اين راستا،اين پژوهش با هدف تعيين نياز آموزشي كشاورزان در مرحله‌هاي گونه‌گون كاشت، داشت و برداشت گوجه‌فرنگي ارگانيك به انجام رسيد. ديدمان تحقيق از نظر ماهيت موضوع كمّي بوده، نوع تحقيق از لحاظ هدف كاربردي و از نظر شيوهي گردآوري داده‌ها ميداني بود. جامعه‌ي آماري شامل 31 تن كارشناس و 550 تن از گوجه‌فرنگي‌كاران شهرستان دشتي بود كه از طريق روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي با انتساب متناسب و استفاده از فرمول كوكران، شمار 226 كشاورز به‌عنوان نمونه انتخاب گرديدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ بود كه روايي محتوايي آن توسط نظرخواهي از اعضاي هيئت علمي دانشگاه و كارشناسان جهاد كشاورزي، و روايي همگرا از طريق محاسبه‌ي CR=0.81 و AVE=0.73 تأييد شد. پايايي پرسشنامه با استفاده از نرم افزار R و محاسبه‌ي ضريب تتاي ترتيبي براي بخش‌هاي مختلف پرسشنامه(0/82 -0/75 Ө= ) به دست آمد. پردازش نيازهاي آموزشي بر مبناي مدل بوريچ صورت گرفت و مهم‌ترين نيازهاي توليد محصول ارگانيك مشخص شدند. بر اين اساس، مديريت صحيح خاك و آماده سازي زمين زير كشت، شناسايي و از بين بردن محل‌هاي تكثير و زمستان گذراني آفت‌ها، و كاشت رقم‌هاي جديد محصول كه به آفت‌ها و بيماري‌ها مقاوم هستند، از مهم‌ترين نيازهاي آموزشي در هر دو گروه كشاورزان و كارشناسان شناسايي شدند. توافق‌سنجي بين ديدگاه اين دو گروه، با استفاده از آزمون من ويت ني صورت گرفت و يافته‌ها نشان دادند كه اين دو گروه در مورد بيشتر نيازهاي آموزشي ديدگاه يكساني دارند. نتايج تحليل رگرسيون ترتيبي براي بررسي نقش متغيرهاي اثرگذار بر نيازهاي آموزشي، نشان داد كه از بين متغيرهاي پژوهش، تنها سه متغير ميزان تحصيلات، ميزان عملكرد محصول و سطح زير كشت بر احتمال برآورد نيازهاي آموزشي گوجه‌فرنگي‌كاران تأثير داشته‌اند. بدين ترتيب هر چه سطح تحصيل كشاورزان و عملكرد محصول گوجه‌فرنگي آنان بيشتر باشد، احساس نياز آموزشي در آنها بالاتر است. يافته هاي اين پژوهش ميتواند در تدوين برنامه هاي آموزشي و ترويجي، مورد استفاده كارشناسان، مروجان و برنامه ريزان قرار گيرد.

Today, excessive consumption of fertilizers and chemical pesticides in agricultural production has caused environmental problems and posed a serious threat to the health of consumers. So, it is important to pay attention to organic farming. The purpose of this study was to determine the educational needs of farmers in different stages of planting, holding and harvesting organic tomatoes. This research was applied and a quantitative descriptive research method was used. The statistical population of this research included 31 experts and all tomato growers in Dashti Township (N=550). Using proportionate stratified random sampling method and based on Cochran formula, 226 of them were selected as the sample. Research instrument to collect data was questionnaire that its content validity confirmed by an expert panel and convergent validity confirmed by calculating CR= 0.81 and AVE=0.73. Ordinal theta (using R software), was calculated to measure reliability of the questionnaire (Ө =0.75 - 0.82). Educational needs were analyzed based on the Bourich model and the most important needs in organic production were identified. So proper soil management and land preparation under cultivation, identify and eliminate pest breeding areas, and planting new cultivars that are resistant to pests and diseases, were identified as the most important educational needs in two groups of farmers and experts. An agreement was reached between these two groups using the Mann-Whitney test and the results showed that these two groups had the same view on most of the educational need items. Based on the findings of ordinal regression, three variables of education, crop yield and area under cultivation had significant effect on the probability of indicating tomato growers' educational needs. Thus, the more educated and productive farmers are, the higher their sense of need . The results of this research can be used by experts, extension agents and planners in developing educational and training programs.