بررسي اثر گياهان پوششي زمستانه مختلف و بقاياي آنها در كنترل علف‌هاي هرز و عملكرد پنبه (Gossipiom hirsutum) (رقم گلستان)

Effects of different winter cover crops and their residues on weed control and cotton (Gossipiom hirsutum) yield (Golestan cultivar)

جهت بررسي تأثير گياهان پوششي زمستانه بر كنترل علف‌هاي هرز و عملكرد پنبه رقم گلستان، آزمايشي در سال زراعي 97-1396 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در قالب طرح اسپيلت بلوك با سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل هفت نوع گياه پوششي شامل جو (Hordeum vulgare L.)، چاودار (Secale cereal L.)، ماشك گل‌خوشه‌اي (Vicia villosa Roth.)، خردل علوفه‌اي (Brassica junce L.)، منداب (Eruca sativa L.)، شبدر برسيم (Trifolium alexandrinum L.) و شاهد بدون گياه پوششي بود كه در شرايط وجين و عدم وجين دستي اعمال گرديد. نتايج نشان داد كه ماده خشك علف‌هاي هرز در طي فصل رشد پنبه در تيمارهاي بقاياي ماشك گل خوشه‌اي و شبدر برسيم بيشتر از بقاياي جو، منداب و خردل علوفه‌اي بود. عدم حذف علف‌هاي هرز در تيمار عدم وجين سبب كاهش تعداد قوزه در بوته، وزن قوزه و عملكرد وش به ترتيب به ميزان 55، 22 و 55 درصد گرديد. بيشترين عملكرد وش در شرايط وجين علف‌هاي هرز در تيمار ماشك گل‌ خوشه‌اي با 5035 كيلوگرم در هكتار ديده شده كه با تيمار شبدر برسيم در شرايط وجين علف‌هاي هرز (4670 كيلوگرم در هكتار) تفاوت معني‌داري نداشت. اين دو تيمار گياه پوششي توانستند عملكرد وش پنبه را در مقايسه با تيمار شاهد بدون گياه پوششي در شرايط عدم وجين به‌ترتيب به ميزان 39 و 29 درصد افزايش دهند. كمترين عملكرد وش در شرايط وجين علف‌هاي هرز نيز در تيمارهاي گياهان پوششي جو و منداب به ترتيب با 2261 و 2403 كيلوگرم در هكتار بدست آمد كه با توجه به كنترل مناسب علف‌هاي هرز در اين دو تيمار، به‌نظر مي‌رسد بروز اثرات دگرآسيبي ناشي از تجزيه بقاياي اين دو گياه عامل كاهش عملكرد وش بوده است. با توجه به نتايج، توصيه مي‌شود كاشت پنبه در بقاياي ماشك گل خوشه‌اي و شبدر برسيم انجام شود و براي كنترل موثر علف‌هاي هرز از يك راهكار مديريتي تكميلي مانند وجين يا علف‌كش در مقادير كاهش‌يافته استفاده شود.

To investigate the effect of winter cover crops on weed dynamics, growth and yield of Cotton Var. Golestan, an experiment was conducted in 2017-2018 at research farm of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources as split-block with three replicates. Treatments included cover crops at seven levels of barley, rye, hairy vetch, Indian mustard, arugula, clover and cover crop-free control under weeding and non-weeding conditions. Leaf area index and dry weight of cotton decreased significantly under non-weeding conditions, The results indicated that lack of weed control led to decrease in bolls per plant, boll weight and lint yield. The highest and lowest lint yiled was observed in hairy vetch with 5035 Kg.ha-1 and barley and arugula treatments with 2261 and 2403 Kg.ha-1, respectively. The highest lint yield in weeding conditions was observed in the treatment of hairy vetch with 5035 Kg.ha-1, which was not significantly different from the berseem clover treatment. The lowest lint yield in weeding conditions was obtained in barley and arugula cover crops treatments with 2261 and 2403 kg.ha-1, respectively. Due to the proper control of weeds in these treatments, it seems that the occurrence of allelopathic effects due to the decomposition of the residues of these two plants on cotton has been the cause of this reduction. According to the results, sowing cotton in hairy vetch and berseem clover residues and a supplementary management strategy such as weeding or application of herbicides at reduced rates is recommended for effective weed control.