بازتاب جغرافياي وطن در ادبيّات منظوم كلاسيك و معاصر فارسي

از آن‌جا كه اشعار مربوط به جغرافياي وطني و سرزمين، جزء پيكرۀ يك اجتماع و ملّت محسوب مي‌شود، مي‌توان گفت محتواي اشعار شاعران وطن‌دوست دربرگيرندۀ موضوعاتي است كه به نوعي با مؤلّفه‌هاي جغرافيايي گره خورده است. شاعران در دوره هاي گوناگون پيوسته از ابراز عشق به ميهن، سروده‌هاي بسياري خلق كرده‌اند كه قابل توجّه و تأمّل است. در اين پژوهش سعي شده با تأكيد بر شعر چند تن از شاعران ادبيّات كلاسيك و معاصر، به ويژه شاعراني كه به وطن ابراز عشق كرده اند، به چگونگي بازتاب مؤلّفه‌هاي جغرافيايي در ادبيّات شاعرانۀ آن‌ها توجّه گردد. نتايج حاكي از آن است كه ناصرخسرو، سعدي، حافظ به عنوان شاعران كلاسيك و منوچهر آتشي، اخوان ثالث، علي معلّم و شهريار به عنوان شاعران معاصر، در سروده‌هاي خود، به گونه‌هاي مختلف از جغرافياي ايران ياد كرده‌اند و علّت يادآوري از سرزمين و مؤلّفه‌هاي جغرافيايي در سروده‌هاي شان را مي‌توان همان عشق به وطن دانست. اين مؤلّفه‌هاي جغرافيايي انعكاس يافته در سروده‌هاي شاعران مذكور عبارتند از: وطن، هويّت مكاني، اسامي جغرافيايي، فضاي جغرافيايي و سرزمين. از ميان اين مؤلّفه‌ها، اسامي جغرافيايي مانند دريا ي خزر، مازندران، خراسان، شيراز، جنوب و آذربايجان از بسامد بالايي برخوردار است.