پيامدهاي تقلب علمي پژوهشگران ايراني در پايگاه‌هاي علمي بين‌المللي: تحليل يك مطالعه كيفي

پژوهش، مطالعه‌اي نظام‌‌مند است كه به منظور رفع نيازهاي علمي و فناوري كشور و توليد ثروت انجام مي‌شود. تقلب علمي برخي پژوهشگران ايراني طي سال‌هاي اخير اما اين اصل را زير سؤال برده است. مقاله حاضر با هدف شناسايي پيامدهاي بروز تقلب علمي پژوهشگران ايراني در پايگاه‌هاي علمي بين‌المللي با رويكرد كيفي و روش تحليل محتوا انجام شده است. داده‌هاي پژوهش از طريق مصاحبه‌هاي عميق و نيمه‌ساختاريافته با 22 نفر از پژوهشگران برتر، خبرگان و سياست‌گذاران پژوهش كشور در سال‌هاي 1397 و 1398 به روش نمونه‌گيري هدفمند و به روش گلوله برفي جمع‌آوري شد. يافته‌ها نشان داد كه كاهش حمايت اجتماعي از علم، تنزل جايگاه علمي بين‌المللي ايران و كم‌رنگ شدن اهميت آموزش از پيامدهاي منفي و تغيير نگرش سياست‌گذاران به تخلف پژوهشي، بازبيني نظام پذيرش دانشجو، اصلاح آئين‌نامه ارتقاء اعضاء هيأت‌علمي و همچنين آموزش مصاديق تخلف پژوهشي و جايگاه قانوني آن از پيامدهاي مورد انتظار افشاي اين پديده است. بنابراين محتمل است كه با بررسي علل و شرايط زمينه‌اي و محيطي بروز تقلب علمي و شناسايي راهبردهاي اصولي مقابله با آن، بتوان از تقلب علمي كه منجر به پيامدهاي منفي مورد اشاره مي‌شود پيشگيري كرد.