پديد آورندگان :
نجفي، محمدجواد دانشگاه قم - گروه علوم قرآن و حديث , رحمان ستايش، محمدكاظم دانشگاه قم - گروه علوم قرآن و حديث , ژرفي يگانه، زهرا دانشگاه قم
كليدواژه :
مباني , مشروعيت , حكومت , مفسران , فريقين
چكيده فارسي :
مشروعيت، يك ويژگي در يك نظام حكومتي است كه به‌سبب‌آن، حاكم حكمراني خويش را صحيح مي‌داند و مردم تبعيت از حكومت را وظيفۀ خود مي‌شمارند. مشروعيت پاسخي به اين پرسش است كه چرا عده‌اي حق حكومت دارند و ديگران موظف به اطاعت از آنانند؟ مسئلۀ مشروعيت، همان پرسش از حق حاكميت فرمانروايان است. مفسران فريقين به‌دليل صراحت آيات مربوط به حكومت، به‌اتفاق، خداوند متعال را، منشأ ذاتي مشروعيت حكومت مي‌دانند و بر اين نظرند كه چون خداوند اجلّ از ماده است و در قالب مادي نمي‌گنجد و نمي‌تواند خود در جامۀ انسان‌ها درآيد و بر آنان حكم راند، حتماً مرتبه‌اي از ولايت خود را به برخي از انسان‌ها تفويض كرده است. آنها همچون اكثر قريب‌به‌اتفاق مسلمانان، معتقدند كه در زمان حضور پيامبر(ص)، خداوند حق حاكميت را به ايشان واگذار كرده است؛ ليكن اختلاف عمده بر سر منبع يا منابع مشروعيت حكومت حاكمان پس از پيامبر(ص) است. مفسران شيعه اعتقاد به مشروعيت الهي حكومت و نصب امام با نص از جانب خداوند دارند؛ اما مفسران اهل‌سنت به‌رغم مسلّم دانستن اين طريق براي اثبات امامت، به‌دليل آنكه آن را ثابت نشده مي‌دانند، معتقدند كه امامت و حكومت از راه‌هاي گوناگوني از جمله بيعت و انتخاب اهل حل و عقد، ولايتعهدي و استخلاف امام سابق، زور و غلبه منعقد مي‌شود؛ هرچند راه آخر يعني زور و غلبه بيشتر مورد توجيه و حتي تخطئۀ اين مفسران قرار گرفته تا مورد تأييد.
چكيده لاتين :
Legitimacy is a trait in a ruling system by means of which the ruler regards his ruling
correct and right, and people regard it their duty to obey the ruling power. In other words,
legitimacy is an answer to the query as to why a certain group of people hold the right to
rule and the rest must only obey them. Both Sunni and Shia interpreters of the Quran
regard God as the source of the ruling legitimacy, hence they reason that as God is
superior by far from having any material manifestation, He has certainly granted a level
of His ruling legitimacy to certain people to undertake it. Like a great majority of
Muslims, they also hold that God had granted this right to His messenger, the Prophet
Muhammad, in his time. However, differences emerge on who should rule after the
Prophet Muhammad. Shi'a interpreters of the Quran believe in the Divine legitimacy of
ruling and the assignment of the Infallible Imam based on the explicit assertion indicated
by God; nevertheless, Sunni interpreters hold that given the unestablished practice of
nominating the imam, albeit its being proved, it may realize in a variety of ways, for
instance, oath of allegiance (bay'ah), selection, election, nomination, succession, use of
force, and domination. The last two ways are sometimes refuted.
