رابطه مباني ضرورت رشد عقلي و مسئوليت پذيري كودكان و نوجوانان در پرتو منابع اسلامي و تحول الگوي اسلامي- ايراني

بلوغ عقلي كه معيار رشد عقلي است، درك اوامر و نواهي دين را براي مسئوليت پذيري كودكان و نوجوانان زير ۱۸ سال مورد توجه قرار مي دهد. پژوهش حاضر با هدف تعيين بهترين ملاك ايجاد مسئوليت در افراد زير 18 سال صورت گرفت كه براي دستيابي به اين ملاك ها، مباني شرعي ضرورت احراز رشد عقلي و فكري اين افراد تحليل شد و ديدگاه هاي فقهي موافق و مخالف كفايت بلوغ جنسي مورد بررسي قررا گرفت. اين پژوهش كه با روش توصيفي-تحليلي و به صورت مطالعات كتابخانه اي انجام گرفت، نشان داد كه الگوي اسلامي ايراني بر خلاف پذيرش احراز رشد عقلي در تحقق مسئوليت بر اساس مقررات جديد، همچنان سن بلوغ شرعي را كه در زبان فقهي به مفهوم رسيدن به مرحله اي از رشد جنسي است، مبناي هر نوع مسئوليت تلقي نموده است. اين موضوع سبب شده است كه دختران در سني تكليف پيدا كنند كه از توانايي ذهني لازم براي انتساب مسئوليت بي بهره اند. براين اساس، با توجه به عدم تطابق سن بلوغ شرعي با واقعيات عيني و اجتماعي، و عدم تفكيك بلوغ عبادي از بلوغ غيرعبادي در اين سن، با پيش بيني سن خاصي براي سن تمييز در الگوي اسلامي ايراني همانند ساير نظام هاي اسلامي، افزايش سن بلوغ غير عبادي دختران با توجه به وجود زمينه هاي فقهي اين تغيير ضروري به نظر مي رسد.