ارزش هاي مطلوب طراحي مسكن از منظر انديشه اسلام (گامي در مسير تبيين الگوي اسلامي ايراني مسكن)

Desirable values of housing design from the perspective of Islamic thought (a step towards explaining the Iranian Islamic model of housing)

امروزه با توجه به بحث پيرامون هويت در معماري معاصر كشور و نيز الزام ها و ظرفيت هاي فرهنگ بومي، توجه به دانش (شناخت ها) و بينش (فلسفه وجودي) ارزش هاي فرهنگ اسلامي در معماري مسكن به منظور حركت در جهت تبيين الگويي اسلامي ايراني ضروري به نظر مي رسد. به همين دليل، هدف از پژوهش پيش رو شناخت ارزش هاي رفتاري و اخلاقي فرهنگ ديني در زمينه سكونت و تدوين راهكارهاي موثر طراحي جهت كاربست آن در سياست هاي كلي مسكن كشور به منظور پيشرفت و ارتقاء كيفيت مسكن معاصر مي باشد. در اين راستا، ابتدا برخي از گزاره هاي ارزشي در طراحي خانه از منابع سنت و شريعت، در مسير مطالعات اسنادي و كتابخانه اي استخراج و با استناد به قرآن كريم بيان شده؛ سپس براي استنتاج گزاره ها از روش تركيبي (مركب از تحليل محتواي كيفي و استدلال تحليلي- استنباطي) بهره گرفته و راهكارهاي پيشنهادي طراحي ارائه گرديده است. يافته ها نشان مي دهد كه ارزش هاي ديني تاكيد بر مهمان پذيري خانه، محرميت خانه و پرهيز از تجمل و اسراف دارد؛ كه براي بها دادن به هريك از اين اصول و در وصف آنها، گزاره هاي ارزشي نظير "مهمان حبيب خداست"، "خانه حرم امن است" و "اسراف و تبذير حرام است" مطرح شده است. اگر چه اين ارزش ها به طور عمده در بافت و خانه هاي سنتي ايران حضور و ظهور داشت، اما امروزه در طراحي بسياري از خانه هاي معاصر غايب و مجهول است. بنابراين فرد مسلمان مي بايست با بهره گيري از اصول اسلامي و تجسم كالبد آن (مَنِش)، انعكاسي از عمل به اين ارزش ها (كُنِش) را براي ارتقاء كيفت زندگي خود فراهم آورد.

Today, considering the discussion about identity in contemporary architecture and also the requirements and capacities of indigenous culture, attention to knowledge (cognitions) and insight (existential philosophy) values ​​of Islamic culture in housing architecture in order to move towards explaining the Iranian Islamic model. it seems necessary. For this reason, the purpose of this study is to identify the behavioral and moral values ​​of religious culture in the field of housing and to develop effective design strategies for its application in the general housing policies of the country in order to improve and enhance the quality of contemporary housing. In this regard, first, some valuable propositions in the design of the house are extracted from the sources of tradition and Sharia, in the course of documentary and library studies, and are expressed with reference to the Holy Quran; Then, a combined method (consisting of qualitative content analysis and analytical-inferential reasoning) is used to infer the propositions and the proposed design solutions are presented. Findings show that religious values ​​emphasize home hospitality, home privacy and avoidance of luxury and extravagance; In order to evaluate each of these principles and in describing them, valuable statements such as "the guest is God's beloved", "the house of the sanctuary is safe" and "extravagance is forbidden" have been proposed. Although these values ​​were mainly present in the texture and traditional houses of Iran, but today they are absent and unknown in the design of many contemporary houses. Therefore, a Muslim should use Islamic principles and embody its body (manesh) to provide a reflection of the practice of these values ​​(kunesh) to improve the quality of life.