بررسي تطبيقي آموزه‌هاي اسلامي و ريشه‌هاي مذهبي كارآفريني

Comparative study on Islamic teachings and religious roots of entrepreneurship

اين مقاله درصدد است بعد از شناخت ريشه‌هاي اخلاقي-مذهبي مؤثر در كارآفريني نخستين سرمايه‌داري، اولاً نظر اسلام را در خصوص اين ريشه‌هاي اخلاقي-مذهبي ارائه دهد و ثانياً آموزه‌هاي اساسي‌اي را بيان كند كه اهتمام به آن‌ها در فعاليت‌هاي كارآفرينانه از آسيب‌هاي نظام اقتصادي غربي ممانعت مي‌كند. اين پژوهش با روش اسنادي و معني‌شناسي به انجام رسيد. نتايج حاكي است برخي مؤلفه‌هاي اخلاقي-مذهبي در كارآفريني نخستين سرمايه‌داري، مورد پذيرش اسلام نيست. به‌علاوه، "گسترده خواهي اقتصادي آزاد از هر قيد" كه ويژگي اخلاقي حاكم بر اقتصاد كنوني غرب است نه‌تنها با آموزه‌هاي اسلام كه حتي با كتاب مقدس مسيحيت نيز مغاير است. اسلام اولاً توفيق‌طلبي را كه از مهم‌ترين ويژگي‌هاي كارآفرينان است نه از طريق تقديس ثروت‌اندوزي يا ايجاد اشتياق به سود محض و گسترده‌خواهي اقتصادي، كه با دعوت به عمران و آباداني زمين، تحصيل نصيب دنيايي، و نهايتاً رحمت الهي برمي‌انگيزد، ثانياً در جهت ارتقاي زندگي شخصي و عمومي و درعين‌حال ممانعت از آسيب‌هاي سرمايه‌داري، كارآفرينان را به بيشينه‌سازي تلاش براي افزايش درآمد و به‌گردش درآوردن ثروت از طريق مكانيسم زكات، انفاق و ايجاد شغل توصيه مي‌كند.

This article aimed to identify the effective ethical-religious roots on primary entrepreneurship within capitalism, in order to firstly present Islam's view on the ethical-religious roots; and secondly, to state the basic teachings preventing the dilemmas that the Western economic system has been suffering from. The research was done by content analysis and semantic methods. The results suggest that some of the ethical-religious roots of primary entrepreneurship in capitalism are not accepted by Islam. In addition, “Economic greed” that isn’t acceptable in Islamic view, is contrary to the Bible too. Islam firstly, does not encourage achievement motivation, which is one of the most important characteristics of entrepreneurs, by sanctifying wealth and mere profit; Islam encourages it by inviting to development of the earth and ultimately to Allah mercy and grace. Secondly, in order to improve personal and public life while preventing the capitalist dilemmas, Islam advises entrepreneurs to maximize efforts to increase income and return wealth through zakat, charity and job creation.