پديد آورندگان :
طالبي، سميه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي - گروه باغباني، گرگان، ايران , عليزاده، مهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي - گروه باغباني، گرگان، ايران , دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي - گروه اصلاح نباتات، گرگان، ايران , قاسم نژاد، عظيم دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي - گروه باغباني، گرگان، ايران
كليدواژه :
تجزيه كالستر , ريخت شناسي , زرشك , ژنوتيپ بي دانه
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: ايران با قرار داشتن در زمرة مناطق اصلي تنوع گياهي ذخاير ژنتيكي مطلوبي در زمينه ي گياهان به ويژه محصولات باغباني دارد. زرشك نيز از جمله ريزميوه هايي است كه به دليل وجود جمعيت هاي وحشي در سراسر كشور مستعد انجام پژوهشهاي اوليه شامل گردآوري ژنوتيپهاي مختلف و بررسي آنها در جهت شناسايي مزايا و معايب اين گياه و در نهايت گروه بندي آنها ميباشد. هدف از اجراي اين تحقيق بررسي خصوصيات مورفولوژيكي ژنوتيپهاي مختلف زرشك شمال غرب ايران و بررسي قرابتهاي آنها با هم مي باشد.
مواد و روشها: اين مطالعه به منظور بررسي خصوصيات مورفولوژيكي ژنوتيپهاي مختلف زرشك در منطقه شمال غربي ايران در سال 1396 اجرا شد. در اين مطالعه از استانهاي خراسان شمالي، خراسان جنوبي، خراسان رضوي و گلستان 15 ژنوتيپ مختلف زرشك جمعآوري شد و خصوصيات مورفولوژيكي آنها از قبيل خصوصيات مربوط به برگ و ميوه ژنوتيپهاي زرشك مورد بررسي قرار گرفت و در پايان همبستگي آنها انجام و تجزيه كلاستر نيز صورت گرفت.
يافته ها: نتايج نشان داد كه اثر تيمار ژنوتيپ بر تمامي صفات بررسي شده در اين مطالعه معني دار بود. با توجه به اين نتايج مشخص شد كه تعداد برگ در هر گره (8/6 برگ)، طول خار (3/96 سانتي متر) و زاويه خار (106 درجه) در ژنوتيپ درگز2 بيشتر از ساير ژنوتيپهاي مورد مطالعه بود در حالي كه طول دمبرگ (1/42 سانتي متر) در ژنوتيپ شيروان2 بالاتر از ساير ژنوتيپها بود. با توجه به اينكه طول خوشه (7/3 سانتي متر) و وزن خشك صد حبه (8/55 گرم) ژنوتيپ شيروان 3 بيشتر از ساير ژنوتيپها بود ولي نتايج نشان داد كه ژنوتيپ بي دانه بيرجند از نظر صفت تعداد برگ در هر خوشه (18 برگ در هر خوشه) و طول دم ميوه (9/6 ميلي متر) برتر از ساير ژنوتيپهاي دانه دار بود. همچنين نتايج نشان داد ژنوتيپ گلستان 5 از نظر صفات طول حبه (11/97 ميلي متر) و نسبت طول به قطر حبه (1/98) نسبت به ساير ژنوتيپ ها برتر بود. صفات وزن تر و خشك و حجم صد حبه با صفات طول خوشه، طول حبه، قطر حبه مثبت بود وبا افزايش اين صفات وزن تر و خشك حبه در ژنوتيپهاي زرشك افزايش يافت. نتايج حاصل از تجزيه كلاستر در فاصله 0/5 ژنوتيپهاي زرشك را در 5 گروه اصلي گروه بندي نمود كه در گروه اول ژنوتيپ شيروان3 و در گروه پنجم ژنوتيپ درگز1 قرار داشت كه نشان دهنده اختلاف اين ژنوتيپ ها با ساير ژنوتيپ هاي مورد مطالعه مي باشد. همچنين ژنوتيپ بيرجند بي دانه به همراه ژنوتيپ هاي شيروان1، شيروان4، شيروان2، درگز3 و درگز2 در يك گروه قرار داشتند كه بيانگر نزديك بودن ويژگي هاي مورفولوژيكي اين ژنوتيپ ها با هم مي باشد.
نتيجه گيري: نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه ژنوتيپهاي مختلف زرشك داراي طيف وسيعي از خصوصيات مورفولوژيكي بودند كه با استفاده از اشتراكاتي كه دارند آنها را در گروههاي مشابه تقسيم بندي نموده و مي توان از اين اطلاعات براي اهداف اصلاحي ژنوتيپهاي زرشك استفاده نمود.
چكيده لاتين :
Background and aims: Iran as one of the main areas of plant diversity has desirable genetic reserves for plants, especially horticultural products. Barberry is also a micro-fruit that is susceptible to primary research due to the presence of wild populations throughout the country, including collecting of different genotypes and their examination in order to identify the advantages and disadvantages of this plant and their classification. The aim of this study was to investigate the morphological characteristics of different Northwestern barberry genotypes in Iran and to investigate their relationship with each other.
Materials and methods: This study was carried out to evaluate the morphological characteristics of different barberry genotypes in northwestern of Iran at 2017. In this study, 15 different genotypes of barberry were collected from North Khorasan, South Khorasan, Khorasan Razavi and Golestan provinces, and their morphological characteristics, such as leaf and fruit characteristics of barberry genotypes, were investigated and, at the end were done their correlation and cluster analysis.
Results: The results showed that the effect of genotype treatment was significant on all studied traits in this study. Regarding these results, it was determined that the number of leaves per node (8.6 leaves), thoracic length (3.96 cm) and thoracic angle (106 degrees) in Daregaz 2 genotype were higher than other studied genotypes, while the petiole length (42.1 cm) in Shirvan 2 genotype was higher than other genotypes. Considering that the cluster length (7.3 cm) and 100 fruit dry weight (8.55 grams) of Shirvan3 genotype were more than the other genotypes, but the results showed that Birjand seedless genotypes in terms of number of leaves per cluster (18 leaves per cluster) and fruit tail length (9.6 mm) were superior to other grain genotypes. The results also showed that Golestan 5 genotype was superior to other genotypes in terms of fruit length (11.97 mm) and length to diameter of fruit (1.98). The relationship between fresh and dry weights and the volume of 100 fruits with the cluster length, fruit length and the fruit diameter were positive and with increasing of these traits, barberry fruit fresh and dry weights were increased. The results of cluster analysis at 0.5 distances were categorized barberry genotypes in five main groups, which in the first and fifth group were Shirvan 3 Daregaz 1 genotypes respectively, which show their differences with other studied genotypes. The Birjand seedless genotype, along with the Shirvan 1, Shirvan 4, Shirvan 2, Derogas 3 and Deragas 2 genotypes, were in one group, indicating the closing of their morphological characteristics.
Conclusion: The results of this study showed that various barberry genotypes had a wide range of morphological characteristics that were divided into similar groups by sharing them and could be used for amend purpose of barberry genotypes.
