پديد آورندگان :
شاه محمدي، مجيد دانشگاه شهركرد - گروه اصلاح نباتات و بيوتكنولوژي، ايران , آرمينيان، علي دانشگاه ايلام - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ايران , محمد خاني، عبدالرحمان دانشگاه شهركرد - گروه علوم باغباني، ايران , عزيزيان، امير سازمان جهاد كشاورزي، ديواندره، كردستان، ايران
كليدواژه :
تجزيه مسير , چند متغيره , ريخت شناسي , زيست - شيميايي , PLS
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: تعيين ارتباط بين ويژگي هاي مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و بيوشيميايي (كيفي)، جهت حصول افزايش توليد و كيفيت محصولات باغي از جمله توت فرنگي ضرورت دارد. با گذشت زمان، راهكارهاي آماري متنوعي جهت درك روابط واقعي متغيرها ظهور پيدا كرده و راهكارهاي آماري قديمي تر، بتدريج جاي خود را به انواع جديد، به دليل برآورد و حصول علمي تر و مطمئن تر نتايج داده اند. در اين بين، راهكار جديد PLS-PM بدليل روش نوين و نتايج معتبر و جذاب تر، كاربرد زيادي نسبت به روش هاي آماري قديمي دارد.
مواد و روش ها: صفات مورفولوژيكي: گل، ميوه، كيفي (بيوشيميايي) و عملكرد در 8 ژنوتيپ توت‌فرنگي طي 4 سال در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مطالعه گرديد. از راهكارهاي مختلف آماري همانند برآورد ضرايب همبستگي، رگرسيون گام‌به‌گام، تجزيه مسير ساده و جهت درك دقيقتر روابط، الگوريتم تحليل داده ها با راهكار پيشرفته ي PLS-PM (شامل آلفاي كرونباخ، ضرايب بار عاملي، معناداري ضرايب مسير و ضريب تبيين، نيكويي برازش و بارهاي عاملي متقاطع) استفاده گرديد.
يافته ها: با وجود تنوع ژنتيكي بين ارقام، بين عملكرد ميوه با ويژگي هاي ميوه، تعداد برگ، ويژگي هاي گل آذين و تعداد طوقه در بوته و نيز بين اندازه ميوه و ميزان آنتوسيانين همبستگي بالا و مثبتي مشاهده شد. تعداد گل آذين، اندازه و حجم و تعداد ميوه، تاريخ تشكيل ساقه‌رونده و طول دوره گلدهي 88/3 درصد از تغييرات عملكرد را تبيين و مهم ترين اجزاء آن شناخته شدند. تعداد وحجم ميوه بيشترين اثر مستقيم را بر افزايش عملكرد ميوه داشتند. گل دهي، بيشترين تأثير را بر عملكرد ميوه داشته و سپس صفات موروفولوژيكي بيشترين تأثير را بر صفات بيوشيميايي و گل‌آذين داشتند. اندازه و حجم ميوه، بيش از بقيه، تحت تأثير صفات مورفولوژيكي بود.
نتيجه گيري: در اين تحقيق، از راهكارهاي آماري مختلفي جهت درك ارتباطات صفات با ماهيت متفاوت توت فرنگي استفاده گرديد، كه هيچكدام به اندازه راهكار جديد ولي ناشناخته PLS-PM نشان دهنده ي تأثير مهم صفات گل دهي در افزايش عملكرد ميوه توت فرنگي نبود. با بكارگيري روش جديد PLS-PM در مقايسه با روش‌هاي قديمي آماري، و با انجام دسته‌بندي صفات، با توجه به ماهيت متفاوت آنها، نتيجه گرفته شد كه در بحث افزايش عملكرد ميوه توت فرنگي، صفات گل دهي از بقيه صفات موردنظر، مؤثرتر بوده و صفات ريختي شامل: ارتفاع گل‌آذين، تعداد برگ، طول گوشوارك، تعداد طوقه، تاريخ شروع و تعداد ساقه‌رونده و سطح برگ نيز از جمله صفات تأثيرگذار بوده كه بر اساس آنها مي‌توان برنامه‌هاي اصلاحي و توليد اقتصادي توت‌فرنگي را مديريت نمود.
چكيده لاتين :
Background and objective: Determining the relationship between morphological, physiological and biochemical (qualitative) characteristics is necessary to increase the production and quality of horticultural products, such as strawberries. Over time, a variety of statistical approaches have been emerged in order to evaluate the relationships of variables, and old-fashioned statistical solutions have gradually replaced with new ones with more scientific and reliable results. Meanwhile, the new PLS-PM approach, due to its new methodology and more reliable and attractive results, has more applications than classical sttatistical methods.
Materials and methods: Some morphological traits, flower, fruit, qualitative (biochemical) and yield in eight genotypes of strawberry were studied in a randomized complete block design with three replications for four years. Different statistical methodologies were utilized i.e. estimating correlation coefficients, stepwise regression, simple path analysis, and to gain a more accurate relationships, data analysis algorithm performed with advanced PLS-PM approach (including Cronbach's alpha, factor load coefficients, path coefficients and coefficient of determination, the goodness of fit and cross-loadings).
Results: The results showed that despite genetic variation among cultivars, there was a significant correlation between fruit yield with fruit traits, number of leaves, flourescence characteristics and number of crowns per plant, and fruit size and anthocyanin level. The number of flourescence, size, volume and number of fruits, date of formation of runners and flowering period accounted for 88.3% of the variation of yield and its most important components. Number and size of fruit had the most direct effect on the increase of fruit yield. Flowering had the most effect on fruit yield and then morphological traits had the most effect on biochemical and inflorescence traits. The size and volume of fruit was affected by morphological traits more than others.
Conclusion: In this study, various statistical approaaches have been used for understanding the relationship between evaluated traitsin of strawberries, where none of them was as suitable as the recent but unfamiliar PLS-PM approach, indicating the important effect of flowering characteristics on increasing the fruit yield of strawbwrry. Applying the new PLS-PM method in comparison with the old statistical methods, and by categorizing the traits, it was concluded that due to their different nature, in relation to the increase in the yield of fruit yield, flowering traits were more effective compared to the other traits, and the morphological traits including: height of inflorescence, number of leaves, ear length, crown length, start date, number of runners and leaf area are also influential traits that can be used to manage strawberry breeding programs and economic production.
