قائدحيدر گناوهاي و نقش او در تحولات سياسي و اقتصادي كرانه هاي شمالي خليج فارس در دورة زنديه

GhaedHeidarGenavehei and His Role in the Economic and Social Developments of Northern Regions of the Persian Gulf in Zandiyeh Era

دوران پس از سقوط سلسله صفويه از جمله ادوار مهم تاريخي ايران است. از تحولات مهم اين دوره، مهاجرت گروه ها و قبايل مختلف (اعم از ايراني و عرب) به سمت كرانه هاي شمالي خليج فارس و استقرار و قدرت گيري آنها در اين نقاط بود. با روي كار آمدن نادرشاه، به دليل توجه ويژه او به خليج فارس و تاسيس نيروي دريايي و بكارگيري و استفاده از توان و ظرفيت دريانوردي برخي از همين قبايل مهاجر و امتزاج آنها با اقوام ايراني، به عنوان لشكريان نادري به جايگاه و موقعيت ممتازي دست يافتند. كريم خان زند نيز توانست با كمك همين قدرت هاي محلي بر اكثر نواحي ايران مسلط و پايه هاي حكومت خود را در شيراز تثبيت كند. پژوهش حاضر بر آن است تا نقش يكي از بازيگران مهم اين دوره و از متحدان و نزديكان حكومت زنديه، يعني قايدحيدر حيات داودي (گناوه اي)، را مطالعه و واكاوي كند و به چگونگي مناسبات او با حكومت زند، شركت هاي خارجي و دو همسايه جنوبي اش آل ذعاب در بندر ريگ و آل مذكور در بوشهر بپردازد. سوال پژوهش حاضر آن است كه مناسبات و روابط قايد حيدر با كريم خان، شركت هاي ايك و واك و ديگر حكام محلي به چه نحوي بوده و عوامل التهاب و دگرگوني در اين روابط چه بوده است. روش اين پژوهش تاريخي، توصيفي تحليلي و با تكيه بر مطالعات اسنادي و كتابخانه اي است.

Following the collapse of the Safavid dynasty, Iran experienced a new historical phase. One of the significant features of this era, was the immigration, residence and dominance of different tribal groups toward the northern side of the Persian Gulf. After Nader Shah came to power, he gave special attention to the Persian Gulf, established the Navy and used the capacity and seamanship of some of these immigrant tribes. The fusion of these tribes and Iranians, gave them a unique status as the Naderi soldiery. The founder of Zandiyeh dynasty, Karim Khan Zand, notably profited from these local powers to set up his dominance all over the country and stabilized his court in Shiraz. In this research, the role of one of the important leaders named GhaedHeidar, as one of the allies of Zandiyeh government, has been carefully studied. This research has studied GhaedHeidar’s relationships with Zandieyeh government, foreign companies and also his two southern neighbors, Al-Zaab in Bandar Rig and Al-Mazkoor in Bushehr. The purpose of the present study is to determine how Haider's relationship with Karim Khan, EIC and VOC companies and other local governors was. Moreover, what led to tense relations between them will be investigated. This historical research is descriptive-analytical and relies on documentary and library sources.