تأثير نيتروژن و دور آبياري بر صفات كمي و پروتئين ژنوتيپ‌هاي ماش (.Vigna radiata L) در شرايط عدم تثبيت نيتروژن

The effect of nitrogen and irrigation interval on quantity traits and protein of mung bean (Vigna radiata L.) genotypes under non fixation of nitrogen

به منظور بررسي تأثير نيتروژن و دور آبياري بر صفات كمي و پروتئين ماش (.Vigna radiata L)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1395 در مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه گنبد كاووس انجام شد. عامل دور آبياري در سه سطح شامل آبياري به‌فاصله 10، 20 و 30 روز يكبار، كود نيتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و ژنوتيپ‌هاي ماش شامل لاين VC-1973A و رقم پرتو بود. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه از تيمار دور آبياري 30 روز همراه با مصرف 100 و 50 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و كمترين عملكرد دانه از تيمار دور آبياري 10 روز همراه با مصرف 100 كيلوگرم و عدم مصرف نيتروژن و همچنين دور آبياري 20 روز همراه با عدم مصرف نيتروژن حاصل شد. عملكرد دانه در لاين VC-1973A 72/52 درصد بيش از پرتو بود. بيشترين درصد پروتئين از دور آبياري 30 روز و كم‌ترين آن از دور آبياري 10 روز حاصل شد. با افزايش مصرف نيتروژن، درصد پروتئين افزايش اما ميزان پرولين كاسته شد. افزايش فواصل آبياري از 10 به 30 روز موجب افزايش ميزان پرولين در ژنوتيپ هاي ماش شد. درصد پروتئين و ميزان پرولين در رقم پرتو به‌ترتيب 9/49 و 29/66 درصد بيش از لاين VC-1973A بود. درمجموع، اگرچه در بعضي صفات رقم پرتو برتر بود اما در بيشتر صفات لاين VC-1973A بهتر از رقم پرتو بود و افزايش دور آبياري و مصرف نيتروژن شرايط بهتري براي توليد ماش ايجاد كرد.

In order to study the effect of nitrogen and irrigation interval on quantity traits and protein of mung bean (Vigna radiata L.), a factorial experiment based on randomized complete block design was conducted with three replications at research farm of Gonbad Kavous University during 2016. Interval irrigation factor was at three levels including irrigation each 10, 20 and 30-day, nitrogen fertilizer in three levels of non-application and application of 50 and 100 kg per hectare and mung bean genotypes in two levels of VC-1973A and Partov. The results showed that the highest grain yield was obtained from 30-day irrigation interval with 100 and 50 kg per hectare nitrogen and the lowest grain yield was obtained from 10–day irrigation interval and 100 kg nitrogen/ha and non-application treatment and also 20–day irrigation interval and non-application of nitrogen/ha. Grain yield in VC-1973A was 72.52% higher than partov gernotype. The highest protein percentage was obtained from irrigation interval of 30-day and the lowest was obtained from 10-day irrigation interval. With increasing of nitrogen consumption, protein percentage increased but proline decreased. Increasing of irrigation intervals from 10 to 30-day increased the amount of proline in mung bean genotypes. Protein percentage and amount of proline in Partov was 9.49% and 29.66% more than VC-1973A. In addition, although in some traits Partov was superior but in more traits especially grain yield VC-1973A was better than Partov and increasing of interval irrigation and nitrogen consumption created better conditions for mung bean production.