مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - فراواني و تنوع زيستي بندپايان مزوفون خاكزي در لايه‌هاي مختلف خاك جنگل‌هاي سوزني‌برگان

چكيده فارسي :

به منظور بررسي تنوع زيستي و تغييرات جمعيت مزوفون خاك (كنه ها و پادمان) خاك سوزني برگان (شامل درختان سرو و كاج) در ايلام، نمونه برداري ها به صورت ماهيانه و به مدت يك سال (مهر ماه 1397 تا شهريور 1398) از خاكبرگ (05 سانتي متر) و خاك سطحي (510 سانتي متر) انجام شد. بندپايان موجود در خاك با استفاده از قيف برليز استخراج و در نهايت نسبت به شمارش و شناسايي آن ها اقدام گرديد. تنوع زيستي بندپايان با استفاده از شاخص هاي تنوع زيستي محاسبه شد. در اين تحقيق، حضور بندپايان در لايه هاي مختلف خاك و هم چنين فصول مختلف سال با يكديگر مقايسه شدند. آزمون تجزيه واريانس نشان داد كه اثر لايه هاي خاك و فصول مختلف در هر دو منطقه (درختان سرو و كاج) معني دار مي باشد (P≤0.01)، اما اثر متقابل اين دو براي تراكم جمعيت بندپايان مزوفون خاك اختلاف معني داري نداشت .P 0/01 بر اساس نتايج حاصل از مقايسه ميانگين تغييرات فصلي تراكم جمعيت بندپايان مزوفون خاك، بيش ترين و كم ترين مقدار متعلق به درختان سرو با مقادير عددي 8.22±26.50 (فصل پاييز) و 0.15±0.74 (فصل تابستان) بود. هم چنين بر اساس مقايسه ميانگين، بيش ترين و كم ترين مقدار تراكم جمعيت بندپايان در خاك درختان كاج به ترتيب با مقادير 1.26±4.31 (فصل پاييز) و 0.14±0.63 (فصل بهار) مشاهده شد. در خصوص شاخص هاي تنوع زيستي نيز نتايج بدست آمده نشان داد كه بيش ترين ميزان تنوع گونه اي بر اساس شاخص هاي شانون – وينر و سيمپسون به تفكيك فصول و مناطق نمونه برداري (درختان سرو و كاج) به ترتيب با مقادير عددي 3.77 و 0.97 مربوط به درختان كاج و فصل تابستان و كم ترين مقدار اين شاخص ها به ترتيب با مقدار عددي 2.44 و 0.83 مربوط به درختان سرو و فصل بهار به دست آمد. هم چنين بيش ترين مقدار غناي گونه اي مارگالف مربوط به خاك درختان كاج با مقدار 11.68 در فصل پاييز و كم ترين مقدار آن مربوط به خاك درختان سرو با مقدار7.89 در فصل بهار بود. بيش ترين ميزان شاخص يكنواختي پيلو با مقدار عددي 0.97 مربوط به خاك درختان كاج و فصل تابستان و كم ترين مقدار اين شاخص با مقدار عددي 0.64 مربوط به درختان سرو و فصل بهار بود. به طور كلي شاخص هاي تنوع زيستي محاسبه شده در خاك درختان كاج نسبت به خاك درختان سرو بالاتر بود كه مي توان از اين درختان استفاده بيش تري در سيستم جنگلكاري شود.