پديد آورندگان :
شاماري، يعقوب دانشگاه كردستان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، سنندج، ايران , خالص رو، شيوا دانشگاه كردستان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، سنندج، ايران , حيدري، غلامرضا دانشگاه كردستان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، سنندج، ايران
كليدواژه :
كدو پوست كاغذي , كشاورزي پايدار , گياهان دارويي , مالچ
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: در دوره گذار از كشاورزي متداول به كشاورزي پايدار، گياهان دارويي گزينه مناسبي براي انتخاب هستند. كدوي پوست كاغذي (Cucurbita pepo var. Styriaca) يكي از گياهان دارويي مهم مي‌باشد كه روغن دانه آن براي پيشگيري و درمان سرطان پروستات كاربرد دارد. يكي از پارامترهايي كه بر عملكرد و كيفيت گياهان دارويي مؤثر است، تاريخ كاشت مي‌باشد. كاربرد مالچ نيز يكي از راهكار‌هاي موثر در دستيابي به اهداف اكولوژيك كشاورزي پايدار مي‌باشد. بنابراين مطالعه حاضر با هدف ارزيابي اثر انواع مالچ و تاريخ كاشت بر خصوصيات زراعي و عملكرد كدوي پوست كاغذي طراحي و اجرا شد.
مواد و روشها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو فاكتور در سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه كردستان طي سال زراعي 1394 به اجرا درآمد. فاكتور اول دو تاريخ كشت (30 ارديبهشت ماه و 15 خرداد ماه) و فاكتور دوم پنج نوع مالچ (مالچ پلاستيك شفاف، مالچ پلاستيك مشكي، مالچ كاه و كلش گندم، مالچ زنده شبدر و تيمار بدون مالچ) بود. صفات اندازه‌گيري شده شامل تعداد دانه در ميوه، تعداد ميوه در بوته، قطر ميوه، وزن هزار دانه، عملكرد ميوه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و صفات مربوط به كيفيت دانه شامل درصد روغن دانه و عملكرد روغن مورد ارزيابي قرار گرفتند.
يافته ها: نتايج تجزيه واريانس آزمايش نشان داد تيمارهاي مختلف مالچ، اثر معني‌داري بر صفات تعداد دانه در ميوه، تعداد ميوه در بوته، قطر ميوه، عملكرد ميوه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، درصد روغن دانه و عملكرد روغن گياه داروئي كدو پوست كاغذي داشت. تاريخ كاشت سبب افزايش معنيدار تعداد ميوه در بوته، عملكرد دانه، درصد و عملكرد روغن گرديد. اثر متقابل مالچ و تاريخ كشت نيز براي صفات تعداد ميوه در بوته، عملكرد دانه، درصد روغن دانه و عملكرد روغن معنيدار گرديد، به طوري كه بر اساس مقايسه ميانگين داده‌ها بيشترين مقادير اين پارامترها به ترتيب (1/82 عدد، 112/2 گرم در متر مربع، 40/02 درصد و 44/9 گرم در متر مربع) در تيمار تركيبي تاريخ كشت ارديبهشت ماه و مالچ پلاستيك مشكي حاصل شد و كمترين آن مربوط به تيمار شاهد و تاريخ كشت خرداد ماه بود. وزن هزار دانه تحت تاثير هيچكدام از فاكتورها معنيدار نگرديد. بيشترين تعداد دانه در ميوه، عملكرد ميوه و عملكرد بيولوژيك مربوط به مالچ پلاستيك مشكي بود كه با پلاستيك شفاف در يك گروه آماري قرار داشت.
نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد مالچ و تاريخ كاشت مي‌تواند در بهبود خصوصيات كمي از قبيل عملكرد ميوه، عملكرد دانه و عملكرد روغن كدو پوست كاغذي موثر باشد. به طور كلي، تيمار تاريخ كاشت ارديبهشت ماه و مالچ پلاستيك مشكي سبب افزايش ميزان پارامترهاي عملكرد و اجزاء عملكرد گياه داروئي كدو پوست كاغذي گرديد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Medicinal plants are the suitable subject in transition from conventional agriculture to sustainable agriculture. Pumpkin (Cucurbita pepo var. Styriaca) is one of the most important medicinal plants. Seed oil of it are used to prevent and treat prostate cancer. Sowing date is one of the effective parameters on the yield and quality of medicinal plants. Also mulch application is one of the effective parameters to achieve ecological goals of sustainable agriculture. Therefore, purpose of this study is evaluation of mulch and sowing date on agronomical traits and yield of pumpkin.
Material and Methods: Factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with two factors and three replications at research station of Kurdistan University during 2015 growing season. First factor was two sowing dates (20 May and 05 June) and second factor was five mulch types (transparent plastic mulch, black plastic mulch, straw mulch, live clover mulch and control treatment). Mesured traits were number of grain per fruit, number of fruit per plant, fruit diameter, fruit yield, 1000 seed weight, grain yield, biological yield and qualitative characteristics consisted of seed oil percentage and oil yield.
Results: The results of analysis of variance showed that different treatments of mulch had significant effect on grain per fruit, number of fruit per plant, fruit diameter, fruit yield, grain yield, biological yield and qualitative characteristics consisted of seed oil percentage and oil yield of pumpkin. Sowing date significantly increased number of fruit per plant, grain yield, seed oil percentage and seed oil yield. Mulch and sowing date interaction effects was significant for fruit number per plant, grain yield, seed oil percentage and oil yield, so that the highest values of these parameters (1.82 number, 112.2 g/m2, 40.02 percentage and 44.2 g/m2) were obtained in the June sowing date and the black plastic mulch and the least of them was belonged to the control treatment and June sowing date. The factors had no significant effect on 1000 seed weight. Also, the highest number of grain per fruit, fruit yield and biological yield related to black plastic mulch, which was in a statistical group with transparent plastic.
Conclosion: Results of this research revealed that sowing date and mulch application were effective on quantitative characteristics including fruit yield, seed yield and oil yield of pumpkin. In general, the date of May sowing date and black plastic mulch increased yield, yield components and qualitative traits of pumpkin.
