مستندسازي فرآيند توليد و تعيين عوامل محدودكننده عملكرد گندم به روش CPA در شهرستان كلاله

Documentation of production process and determination of limiting factors of wheat yield by CPA method in Kalaleh County

اين مطالعه به‌منظور ارزيابي عوامل محدودكننده ي عملكرد گندم در شهرستان كلاله با استفاده از روش تحليل مقايسه كاركرد(CPA) در سال زراعي 95-1394 انجام گرديد. جمع‌آوري اطلاعات موردنياز، به‌صورت ميداني و مصاحبه شخصي با كشاورزان صورت گرفت. بدين منظور، 60 مزرعه گندم مناطق ديم شهرستان كلاله به گونه‌اي انتخاب شدند كه داراي تنوع كافي در كليه عمليات مديريت زراعي كاشت، داشت و برداشت باشند. مقدار دانه تحويلي به مراكز خريد گندم بعد از تعيين مقدار افت به‌عنوان عملكرد نهايي مزرعه ثبت شد. براي تعيين ميزان خلأ عملكرد و شناسايي عوامل ايجادكننده آن از تجزيه مقايسه كاركرد استفاده شد. نتايج حاصل از مدل عملكرد نشان داد كه بين عملكرد قابل حصول (7248/1 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد واقعي (3176/4 كيلوگرم در هكتار) اختلافي به ميزان 4071/7 كيلوگرم در هكتار وجود داشت. از بين متغيرهاي مورد بررسي، متغيرهاي تجربه كشاورز، ميزان بذر مصرفي، مقدار فسفر قابل جذب در خاك، دفعات مصرف قارچ‌كش، مواد آلي خاك، مقدار پتاسيم قابل جذب در خاك و مقدار نيتروژن مصرفي، بيش‌ترين تأثير را در ايجاد خلأ عملكرد گندم در اين منطقه داشتند، كه به‌ترتيب 19/4، 16/8، 14/9، 14/3، 12/7، 11/7 و 10/3 درصد از عملكرد قابل حصول را شامل مي‌شدند. به نظر مي‌رسد كه با اصلاح اين عوامل مي‌توان اختلاف بين عملكرد قابل حصول و عملكرد واقعي را كاهش داد.

This study was conducted to evaluate the factors limiting wheat yield in Kalaleh County using the Comparative Performance Analysis (CPA) method in 2015-16. Collection of the required information was done by fieldwork, and personal interviews with farmers. To this aim, 60 wheat fields in dry land areas of Kalaleh were selected to have sufficient diversity in all crop management, planting, crop protection and harvesting. The amount of grain delivered to the wheat shopping centers was recorded after determining the amount of drop as the final yield of the farm. The CPA was used to determine the yield gap and identify the factors that caused it. The results of yield model showed that there was a difference of 4071.7 kg between achievable (7248 kg/ha) and actual yield (377.4 kg/ha). Among studied variable, the farmer experience, seeding rate, the amount of phosphorus in soil, frequency of use of fungicide, organic matter of soil, amount of potassium absorbed in soil and amount of applied nitrogen had the most influence on wheat yield gap in the study area, which were 19.4, 16.8, 14.9, 14.3, 12.7, 11.7 and 10.3 percent of the achievable yield. By amending these factors, it seems that it could reduce the difference between achievable yield and actual yield.