ضرورت‌هاي برنامه درسي چندفرهنگي در دوره ابتدايي: تبيين ويژگي‌ها بر اساس رويآورد تلفيق

زمينه و هدف: هدف اين پژوهش، تبيين ضرورت هاي برنامه درسي چند فرهنگي بر اساس اهداف تعليم و تربيت آموزش ابتدايي بوده و به اين سوال پاسخ مي دهد كه با توجه به چند فرهنگي بودن جامعه ايران، برنامه درسي دوره ابتدايي بايد داراي چه ويژگي هايي باشد و برنامه درسي موجود تا چه اندازه مبتني بر اين ويژگي ها است. روش: روش پژوهش از نوع كيفي، تحليل محتوا (استقرايي #8211; قياسي) و جامعه آماري اسناد معتبر شامل برنامه درسي ملي و متون تخصصي مرتبط با برنامه درسي چندفرهنگي و بسته آموزشي برنامه درسي دوره ابتدايي بود. نمونه مورد بررسي برنامه درسي ملي، پژوهش هاي مرتبط در كشورهاي چندفرهنگي و بسته آموزشي درس مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي بود. نمونه گيري هدفمند و ملاك محور و اولويت در انتخاب مقاله ها، به روز بودن و ارتباط عميق تر با موضوع مورد مطالعه تا حد اشباع بود. به منظور جمع آوري داده ها از منابع داخلي و خارجي در حوزه تعليم و تربيت چندفرهنگي طي سال هاي ۲۰۰۹ الي ۲۰۲۰ استفاده شد. در انتها منابع غيرمرتبط حذف شده و ۸۶ منبع مورد تحليل قرارگرفت. بسته آموزشي درس مطالعات اجتماعي از اين جهت مورد توجه قرارگرفت كه توقع طرح مؤلفه هاي چندفرهنگي درآنها به ميزان بيشتري وجود دارد. براي گردآوري داده ها از شيوه بررسي اسنادي و براي تحليل داده ها از روش كيفي (توصيفي تفسيري) استفاده شد. يافته ها: در پرسش اول پنج مؤلفه شامل رعايت عدالت آموزشي و تربيتي، پذيرش تكثر فرهنگي، توجه به همزيستي مسالمت آميز، احترام به اديان الهي، و روي آورد تلفيقي در محتواي برنامه درسي به عنوان ويژگي هاي برنامه درسي چندفرهنگي استخراج شد. بر اساس تحليل محتوا ي پنج مضمون استخراج شده، يافته هاي مربوط به پرسش دوم، ميزان توجه به مؤلفه هاي برنامه درسي آموزش و پرورش چندفرهنگي را در تمامي پايه ها ضعيف نشان داد؛ هر چند ميزان پردازش به مضامين، يكسان نبوده و فراز و فرود داشته است. نتيجه گيري: همپوشاني ضعيف محتواي كتاب با راهنماي درسي و توزيع نامتوازن، غيرهدفمند، و ناكافي مؤلفه هاي برنامه درسي چندفرهنگي در برنامه درسي از نتايج اين پژوهش بود. بر اساس نتايج به دست آمده، غلبه داشتن روي آورد آموزش مهارت كاوشگري، حل مسئله و تفكر انتقادي جهت ارائه محتواي برنامه درسي پيشنهاد مي شود.