بررسي تطور ديدگاه ملاصدرا درباره نقش ماهيت از حيث معرفت شناسي

Evolution of Mulla Sadra's View of the Role of Nature in Epistemology

يكي از مسائل مهم معرفت‌شناسي مسأله وجود ذهني و نحوه انطباق آن با حقايق عيني است. حكيمان مسلمان بر اين باورند كه امري بايد در اين ميان نقش واسط را ايفا كند. با تأمل در آثار ملاصدرا درمي‌يابيم كه او به اين امر توجه بايسته داشته است و ديدگاه واحدي درباره اين مسأله پژوهشي ارائه نداده است. ملاصدرا در گام نخست بسان ساير حكما بدين امر باور داشته است كه ماهيت نقش حد واسط ميان امور ذهني و حقايق عيني را ايفا مي‌كند و مراد وي از ماهيت، معناي اخص –مايقال في جواب ما هو» است. نگارندگان بر اين باور هستند كه صدرالمتألهين در گام دوم از اين نظريه عدول كرده است و نظريه خاص خويش را بيان كرده است كه بر اساس آن مراد از انطباق ذهن با عين، انطباق عيني وجود برتر ماهيت، بر وجود خاص آن است. در اين رويكرد ملاصدرا بين معلوم بالذات از حيث واقع و نفس‌الامر و معلوم بالعرض از حيث ظهورش براي قواي ادراكي نفس تفكيك قائل مي‌شود و بر اين باور است كه در اين رويكرد نحوه وجود متفاوت است، يكي وجود قوي (خارجي) و ديگري وجود ضعيف است نه ماهيت. بر اساس پنج دليل –ديدگاه ملاصدرا درباره ماهيت، ادراك عقلي، حركت جوهري، اصالت و تشكيك وجود- نگارندگان بر اين باور هستند كه نظريه دوم با نظام فلسفي ملاصدرا سازگارتر است و از آن مي‌توان به عنوان نظريه نهايي صدرا ياد كرد.

One of the important issues of epistemology is the question of subjective existence and how it is adapted to objective truths. Muslim scholars believe that one must play the role of intermediary. Reflecting on Mulla Sadra's works, we find that she paid close attention to this issue and did not offer a unified view of this research question. Mulla Sadra, in the first place, like most other scholars, believed that nature plays the intermediary role between subjective and objective truths, and that his nature is the specific meaning - the motive in our answer. " The authors believe that Sadr al-Mutallah has departed from this theory in the second step and has stated her particular theory that the purpose of conforming the mind to the same is to objectively conform the supreme existence of the essence to its particular existence. In this approach, Mulla Sadra distinguishes between the ascertained by the real and the self-conscious, and the emergent by the emergent for the perceptual powers of the self, and believes that in this approach the mode of existence is different, one being strong (external) and the other being. Poor, not in nature. Based on five reasons - Mulla Sadra's view of the nature, rational perception, substance movement, authenticity and form of existence - the authors believe that the second theory is more compatible with Mulla Sadra's philosophical system and can be referred to as Sadra's final theory.