عنوان مقاله :
معرفت‌شناسي اجتماعي و مسألۀ عينيت علم
عنوان به زبان ديگر :
Social Epistemology and Scientific objectivity
پديد آورندگان :
پيكاني، جلال دانشگاه پيام نور تهران - گروه فلسفه , صادق پور، ميثم دانشگاه هنر اسلامي تبريز - دانشكده هنرهاي صناعي
كليدواژه :
معرفت‌شناسي اجتماعي , آلوين گلدمن , عينيت علم , پست‌مدرنيسم , توماس كوهن
چكيده فارسي :
در كنار دو قسم رويكرد غالب در قلمرو علوم در باب عينيت، يعني رويكرد پست‌مدرنيستي ـ كوهني و رويكرد پوزيتيويستي ـ پوپري، برخي دلالت‌ها و لوازم معرفت‌شناسي اجتماعي بر دلالت‌هاي علم‌شناختي خاص خود را دارد كه مي‌تواند براي دفاع از گونه‌اي از عينيت در قلمرو علم به كار آيد و در عين حال از توجه به هر دو رويكرد اصلي غافل نباشد. در اين مقاله، ابتدا، در نهايت اختصار چيستي معرفت‌شناسي اجتماعي را نشان داده‌ايم و سپس با برشمردن مشكلات دو رويكرد پيش‌گفته، نشان داده‌ايم كه كدام مولفه‌هاي معرفت‌شناسي اجتماعي مي‌تواند براي قائلان به عينيت علم به كار آيد. با توجه به غلبۀ رويكردهاي پست‌مدرنيستي ـ كوهني در فضاي فلسفي ايران و رويكرد پوزيتيويستي در فضاي علمي، اين راهِ ميانه مي‌تواند ثمربخش باشد. در اين مقاله نشان داده‌ايم كه معرفت-شناسي اجتماعي نه فاعل شناسا، و به طور خاص دانشمند را، در حصول معرفت ناظري كاملاً بي‌طرف مي‌انگارد ـ كه امكان كسب گزاره‌هاي كاملاً مطابق با واقع براي او به سهولت فراهم است ـ و نه اين‌كه او را در مقابل نظام قدرت و ساختار اجتماعي و پيش‌داوري‌هاي خويش به كلي دست‌بسته و منفعل مي‌داند. به بياني روشن‌تر، معرفت شناسي اجتماعي به دليل اتخاذ اصل مودي به صدق بودن، رويكردي اعتدالي درباره مسأله عينيت علم اتخاذ مي‌كند. اين رويكرد اعتدالي مي تواند مقدمه اي باشد براي گشودن راهي نو.
چكيده لاتين :
Beside to postmodern approaches, on the one hand, and the positivism, on the other hand, certain aspects of social epistemology is capable to both defending some type of objectivity in the realm of science and cause to dialogue between those two camp. After introducing social epistemology in brief, in this paper, we show problematic aspects of those approaches and then show what aspects of social epistemology could serve to defend some type of objectivity in the realm of science, especially, in the philosophical atmosphere of our country, this moderate approach could be fruitful. According to social epistemology, the agent neither is absolutely free from social and political obligations, neither is absolutely dependent on such obligations. In other word, based on truth conductivity, social epistemology holds a moderate approach to objectivity of science. This may serve as a means to create a new approach to objectivity.
Social Epistemology; Alvin Goldman; Scientific objectivity; Postmodernism
عنوان نشريه :
پژوهش هاي معرفت شناختي
